Tình trạng búi trĩ sưng đau không chỉ khiến người bệnh cảm thấy khó chịu mệt mỏi mà còn ảnh hưởng tới việc đi vệ sinh hay sinh hoạt hằng ngày. Ngoài một số phương pháp giảm đau tại nhà, người bệnh nên liên hệ với bác sĩ có chuyên môn nhiều năm trong lĩnh vực để được hỗ trợ xử lý hiệu quả hơn, tránh những biến chứng nguy hiểm khác có thẻ phát sinh sau này làm suy giảm sức khỏe.
Nguyên nhân và phương pháp điều trị tình trạng Búi trĩ sưng đau
Thông thường những triệu chứng của bệnh trĩ bao gồm những tình trạng như đau rát, ngứa ngáy tại hậu môn, sau khi đi đại tiện kèm theo tình trạng chảy máu ở hậu môn khiến người bệnh mệt mỏi thiếu sức sống. Bệnh thường liên quan đến các nguyên nhân như rối loạn tiêu hóa kéo dài, do chế độ dinh dưỡng khô khan thiếu chất xơ, do tính chất công việc cần ngồi nhiều làm tăng áp lực lên hậu môn.
Trong giai đoạn đầu, với trĩ nội hầu như không có triệu chứng rõ ràng nào nên rất khó nhận biết. Trĩ ngoại dù có phần da lòi ra ngoài hậu hậu nhưng có kích thước rất nhỏ, nếu không ngồi xổm sẽ rất khó phát hiện. Bệnh càng chuyển sang những giai đoạn sau, càng xuất hiện thêm nhiều triệu chứng khác nhưng tình trạng búi trĩ sưng đau.
Nguyên nhân khiến búi trĩ sưng đau bao gồm
- Búi trĩ được nuôi dưỡng bởi nguồn máu nên có thể phát triển kích thước nhanh chóng, kích thước búi trĩ càng lớn đồng nghĩa với việc các tính mạch bị căng giãn quá mức khiến cho khu vực sưng bị sưng viêm, đau nhức khi tác động vào.
- Tĩnh mạch bị sưng phồng làm cơ vòng tại hậu môn bị tắc nghẽn, máu huyết lưu thông kém ổn định và tích ứ tại búi trĩ
- Sa búi trĩ ra ngoài làm chèn ép lỗ hậu môn khiến việc đi ngoài gặp nhiều khó khăn, phân có thể bị tích ứ bên trong không loại bỏ hết được. người bệnh có cảm giác chướng bụng, cảm giác như vẫn còn phân và cố rặn khiến tình trạng sa búi trĩ trầm trọng hơn
- Viêm nhiễm tại hậu môn do búi trĩ sa ra ngoài, cọ xát vào hậu môn gây trầy xước chảy máu, người bệnh sẽ bị đau nhức hậu môn trầm trọng
- Người bị trĩ đồng thời với một số rối loạn tiêu hóa như táo bón hay tiêu chảy khiến tình trạng bệnh nhanh chóng gặp biến chứng
- Chảy máu tại búi trĩ và hậu môn khiến người bệnh mệt mỏi, suy nhược, xanh xao nên dễ cảm thấy đau nhức hơn.
- Nếu đối tượng mắc bệnh trĩ là bà bầu sẽ càng dễ gặp triệu chứng này hơn do các hormone của cơ thể, sự gia tăng cân nặng nhanh chóng theo thời gian mà các đây đều là các yếu tố tự nhiên rất khó kiểm soát.
Chủ yếu tình trạng sưng đau tại búi trĩ đều liên quan đến sự phát triển kích thước hoặc có liên quan đến sự viêm nhiễm tại đây. Nếu không nhanh chóng kiểm soát kịp thời, bệnh có thể dẫn đến nhiều biến chứng xấu khiến người bệnh không chỉ đau nhức búi trĩ mà còn sốt cao do sự tấn công của vi khuẩn, cơ thể thiếu sức sống, giảm cân nhanh do mất máu nhiều.
Đồng thời, người bệnh cũng gặp một số tình trạng sau
- Xuất hiện các u cục ở hậu môn: nếu bạn chú ý, sau khi đi đại tiện ngồi xổm hoặc dùng tay sờ vào vùng hậu môn người bệnh sẽ cảm thấy xuất hiện thấy cục u, có thể đau hoặc không. Tuy nhiên đây cũng là dấu hiệu cơ bản của trĩ nên không quá nguy hiểm.
- Chảy máu: máu có thể chảy thành tia từ búi trĩ hoặc chảy nhỏ giọt theo phân. Máu này có thể chảy trực tiếp từ búi trĩ hoặc do cọ xát làm chảy máu từ hậu môn chứ không phải từ lớp lót của trực tràng.
- Ngứa ngáy ở hậu môn: do búi trĩ cọ xát vào hậu môn gây nhiễm trùng, đặc biệt lỗ hộ mon có rất nhiều nếp gấp khiến việc vệ sinh không đảm bảo sạch sẽ nếu không cẩn thận, khu vực này dễ bị ẩm ướt gây ngứa ngáy đặc biệt là khi búi trĩ sa ra ngoài.
- Khó chịu ở hậu môn: Do búi trĩ gia tăng về kích cơ nên bạn sẽ luôn cảm thấy khó chịu tại hậu môn, có cảm giác như chưa hết phân làm lấn cấn. Người bệnh có xu hướng đi vệ sinh nhiều, cố rặn để ra hết phân nhưng không hết cảm giác này.
- Chảy dịch: Trong một số trường hợp búi trĩ có kèm theo chảy dịch với mùi hôi rất khó chịu. Nếu không làm sạch dịch này nguy cơ viêm nhiễm hoại tử là rất cao.
Búi trĩ sưng đau có nguy hiểm không?
Như đã nói búi trĩ sưng đau thường đi kèm với sự gia tăng kích thước của trĩ khiến người bệnh gặp rất nhiều vấn đề trong đời sống. Nếu trĩ chuyển sang các giai đoạn 3 với kích thước lớn và không thể tự thụt vào trong hậu môn làm người bệnh luôn cảm thấy vướng víu khó chịu dù là đứng hay ngồi. Kèm theo đó người bệnh mất một lượng máu lớn khiến tinh thần kém tập trung, cơ thể cũng suy nhược nhanh chóng.
Một trong những ảnh hưởng lớn nhất đến người bệnh chính là tinh thần luôn trong trạng thái lo lắng ngại ngùng. Người bệnh nếu không đi chữa trị sớm có thể dẫn đến các biến chứng như rối loạn chức năng hậu môn, nhiễm trùng hoại tử hậu môn, nhiễm trùng máu, hẹp hậu môn, tắc tĩnh mạch thậm chí là ung thư hậu môn- trực tràng.
Những biến chứng liên quan đến bệnh trĩ là vô cùng nguy hiểm. Hầu hết nếu có các triệu chứng sưng đau tại búi trĩ thì bệnh đều đã chuyển qua giai đoạn hai nên cần phải tiến hành điều trị y khoa nhanh chóng để kiểm soát bệnh kịp thời.
Hướng xử lý búi trĩ sưng đau
Người bệnh nên đến các bệnh viên chuyên khoa để được kiểm tra chính xác tình trạng và có hướng xử lý phù hợp. Nếu các triệu chứng chưa quá nguy hiểm bác sĩ thường ưu tiên điều trị với các phương pháp nội khoa để cải thiện tình trạng, hỗ trợ teo nhỏ búi trĩ. Tuy nhiên nếu kích thước búi trĩ quá lớn kèm theo viêm nhiễm nặng, nguy cơ biến chứng cao bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật nhanh chóng để xử lý kịp thời.
Người bệnh có thể áp dụng một số biện pháp giảm sưng đau búi trĩ sau đây
Chườm đá lạnh
Chườm lạnh là cách giảm đau đơn giản nhưng vô cùng hiệu quả. Khi chườm lạnh có thể làm thu nhỏ kích thước mạch máu tạm thời, giảm lượng máu đưa đến búi trĩ nhờ đó vừa hỗ trợ giảm đau vừa giúp thu nhỏ búi trĩ nhanh chóng.
Bạn chỉ cần dùng vài cục đá lạnh bọc trong một chiếc khăn sạch, chườm nhẹ nhàng vào hậu môn trong khoảng 10- 15 phút. Chú ý không áp trực tiếp đá vào hậu môn vì vừa có thể gây bỏng lạnh vừa làm tăng nguy cơ viêm nhiễm cao hơn.
Sau khi chườm xong, nên dùng khăn sạch để lau khô hậu môn lần nữa hoặc dùng máy sấy để làm khô hậu môn trước khi mặc đồ lại như bình thường. Thực hiện ngày 3- 4 lần sẽ giúp giảm sưng đau tại búi trĩ vừa hiệu quả vừa an toàn.
Ngâm hậu môn với nước ấm
Nước ấm sẽ làm tăng cường lưu thông máu, đưa máu huyết tuần hoàn, ngăn chặn tình trạng ứ đọng tại búi trĩ nhờ đó giảm sưng viêm đáng kể. Nước nóng cũng giúp làm thư giãn cơ thể giúp người bệnh cảm thấy dễ chịu hơn. Tốt nhất người bệnh nên pha nước thêm cùng muối để tăng tính sát trùng sát khuẩn, cải thiện tình trạng viêm nhiễm tại hậu môn.
Người bệnh chỉ cần pha nước ấm khoảng 35- 40 độ cùng một chút muối, ngâm hẳn hậu môn vào. Nếu hậu môn có vết xước và cảm thấy xót thì có thể tăng nhiệt độ nước và ngồi trên bô để xông hơi hậu môn. Chú ý nên ưu tiên ngồi với tư thế bó gối như ngồi xổm để làm giảm áp lực lên hậu môn.
Bạn nên thực hiện ngày từ 3- 4 lần, trước khi đi ngủ, sau khi đi vệ sinh. Chú ý sau khi ngâm hậu môn bạn cũng nên dùng khăn lau khô hậu môn để tránh tình trạng ẩm ướt có thể làm tăng nguy cơ viêm nhiễm hậu môn.
Tắm nước ấm trong bồn
Tương tự như ngâm hậu môn, tắm nước ấm cũng giúp máu huyết tuần hoàn và thư giãn cơ thể trên toàn thân. Người bệnh có cảm thấy dễ chịu hơn, đặc biệt nếu xảy ra tình trạng sốt thì tắm nước ấm cũng giúp giảm sốt đáng kể.
Người bệnh có thể kết hợp thêm một số loại tinh dầu như tinh dầu dừa, tinh dầu tràm để tăng tính kháng khuẩn và làm ấm cơ thể. Nên tắm vào buổi tối sớm trước khi đi ngủ sẽ giúp cơn giảm cơn đau về đêm để người bệnh sễ ngủ hơn, hỗ trợ phục hồi sức khỏe nhanh chóng hơn.
Sử dụng một số thảo dược tự nhiên
Trong dân gian cũng có rất bài thuốc quen thuộc có thể giúp giảm sưng đau búi trĩ hiệu quả mà vô cùng an toàn với người dùng. Đặc biệt với những đối tượng như bà bầu bị hạn chế dùng thuốc, sử dụng các bài thuốc dân gian từ thảo dược này sẽ vừa đem đến kết quả khả quan vừa hạn chế các tác dụng phụ như dùng thuốc.
Người bệnh có thể tham khảo dùng một số thảo dược sau
Diếp cá
Diếp cá là thảo dược có tính kháng khuẩn chống viêm cao, đồng thời còn chứa hoạt chất quercetin, isoquercetin giúp làm mềm mao mạch. Sử dụng dược liệu này có thể hạn chế nguy cơ táo bón, giúp việc tiêu hóa dễ dàng hơn đồng thời ngăn chặn nguy cơ viễm nhiễm tại hậu môn đáng kể.
Cách thực hiện như sau
- Cách 1: Giã diếp cá với một ít muối rồi đắp trực tiếp lên búi trĩ trong khoảng 15 phút, rửa sạch hậu môn lại với nước ấm
- Cách 2: Xay diếp cá với nước sạch rồi lọc lấy nước uống hằng ngày
- Cách 3: Đun diếp cá với 2 lít nước, đợi nguội bớt rồi xông hơi hay ngâm hậu môn.
Nghệ
Có rất nhiều hoạt chất tốt trong nghệ đặc biệt là curcumin có thể ức chế vi khuẩn, đồng thời làm lành các vết nứt tại hậu môn vô cùng nhanh chóng. Người bệnh có thể giã nát nghệ tươi rồi đắp lên hậu mô trong vòng 15 phút để các tinh chất thấm vào hậu môn, sau đo rửa sạch lại với nước ấm, lâu khô hậu môn rồi mặc quần áo như bình thường.
Dầu dừa
Dầu dừa vừa có tính kháng khuẩn cao có thể ngăn ngừa tối đa nguy cơ viêm nhiễm tại hậu môn đồng thời còn giúp bôi trơn hậu môn để đẩy búi trĩ vào bên trong dễ dàng hơn. Sử dụng dầu dừa còn giúp giảm tình trạng ngứa rastm sưng viêm, chảy máu tại hậu môn hiệu quả.
Bạn chỉ cần rửa sạch tay rồi bôi trực tiếp lên búi trĩ, vùng da xung quanh niêm mạc hậu môn. Hoặc với tình trạng trĩ nội, bạn có thể làm đông lạnh dầu dừa thành các viên đá nhỏ rồi đặt vào bên trong hậu môn một chút.
Mật ong
Mật ong có tính kháng khuẩn cao có thể ngăn ngừa viêm nhiễm đồng thời bôi trơn hậu môn môn để đẩy búi trĩ về vị trí ban đầu dễ dàng hơn. Dược liệu này cũng giúp làm mềm niêm mạc để hạn chế tình trạng nứt rát gây chảy máu tại hậu môn.
Bạn có thể dùng hậu môn để bôi trực tiếp trên búi trĩ, sau đó đợi khô và rửa lại với nước ấm. Hoặc dùng mật ong pha với một số loại nước uống thay thế cho các loại đường để giảm ngứa rát hậu môn.
Nghỉ ngơi nhiều hơn
Nghỉ ngơi là cách tốt nhất để phục hồi sức khỏe nhanh chóng và giảm đau hiệu quả. Người bệnh nên hạn chê việc đứng hay ngồi quá nhiều vì có thể tăng áp lực lên hậu môn khiến búi trĩ dễ sưng to và đau nhức hơn. Nếu tính chất công việc cần ngồi nhiều bạn nên lựa chọn ngồi các loại ghế có đệm hoặc chuẩn bị thêm đêm sẽ dễ chịu hơn.
Nếu có thời gian người bệnh nên nằm nghỉ trên đệm êm. Dùng gối kê cao chân lên sẽ giúp máu lưu thông đến hậu môn tuần hoàn, giảm áp lực trên hậu mon hay ứ đọng tại đây nhiều. Nhờ đó cũng cải thiện tình trạng sưng đau đáng kể.
Chú ý tránh tham gia các vận động quá mạnh như chạy bộ, đá bóng vì dễ làm búi trĩ sưng và đau tụt xuống, tăng áp lực trên hậu môn và làm tình trạng trầm trọng hơn. Nếu bạn muốn vận đông thì nên ưu tiên các bộ môn nhẹ nhàng như yoga, chú ý thông báo với người hướng dẫn về tình trạng bệnh trĩ để được lựa chọn những bài tập phù hợp.
Đẩy búi trĩ lên trên
Búi trĩ sa xuống chính là nguyên nhân hàng đâu gây ra cảm giác đau nhức khó chịu, đồng thời còn dễ làm viêm nhiễm tại hậu môn. Hầu hết nếu trĩ độ 2 có thể tự thụt lên nhưng với trĩ độ 3 thì người bệnh cần dùng tác động để đẩy búi trĩ vào trong. Đặc biệt chú ý khi đi vệ sinh bạn nên thực hiện hành động này trước để giảm tình trạng viêm nhiễm.
Khi đứng để giảm tình trạng búi trĩ sa xuống lại, người bệnh nên lựa chọn tư thế đứng ép hai đùi sát vào nhau. Nếu việc dùng tay đẩy búi trĩ lên trên khiến bạn cảm thấy đau nhức hay không thể đẩy lên cần nhanh chóng đi gặp bác sĩ để có hướng điều trị phù hợp.
Đi vệ sinh đúng cách
Thói quen đi vệ sinh ảnh hưởng rất nhiều đến bệnh trĩ nên cần thay đổi càng sớm càng tốt. Người bệnh nên bắt đầu thay đổi và duy trì thói quen đi đại tiện hằng ngày trong một khung giờ nhất định sẽ giúp hậu môn hoạt động ổn định hơn. Để tránh mất tập trung khi đi vệ sinh, bạn không nên đem theo điện thoại và sách báo vào cùng.
Ngoài ra tư thế ngồi bồn cầu có thể khiến bệnh trĩ trầm trọng hơn. Do đó bạn có thể cải thiện bằng cách đặt một chiếc chế nhỏ dưới chân để đẩy đùi lên cao và tạo tư thế như ngồi xổm, nhờ đó có thể hạn chế các áp lực lên hậu môn. Đồng thời kết hợp với việc hít vào thở ra đều đặn, hạn chế việc cố sức rặn có thể làm các búi trĩ sa ra ngoài nhiều hơn.
Thay đổi dinh dưỡng
Dinh dưỡng có thể là một trong số những yếu tố gây búi trĩ sưng đau hoặc làm bệnh thêm trầm trọng nên cần tiến hành thay đổi sớm. Thực tế nếu trĩ trong giai đoạn đầy nếu người bệnh có chế độ chăm sóc phù hợp, kết hợp với thay đổi dinh dưỡng hợp lý thì bệnh hoàn toàn có thể tự khỏi mà không cần dùng đến các loại thuốc điều trị.
Chú ý người bệnh cần phải cân bằng bổ sung các chất xơ, các thực phẩm dễ tiêu hóa nhưng vẫn phải đảm bảo đầy đủ dưỡng chất để mau chóng phục hồi sức khỏe. Theo đó người bệnh có thể quan tâm đến một số chế độ dinh dưỡng sau
- Tăng cường chất xơ có trong các thực phẩm như rau xanh, trái cây để giúp hệ tiêu hóa hoạt động ổn định, giải quyết tình trạng táo bón
- Ưu tiên các món ăn mềm lỏng như cháo súp hay các loại canh rau củ
- Bổ sung nước để làm mềm phân và đào thải độc tố dễ dàng hơn
- Bổ sung các thực phẩm nhuận tràng, dễ tiêu hóa như mồng tơi rau đay, khoai lang..
- Lựa chọn nguồn đạm dễ tiêu hóa như các loại thịt nạc để hạn chế áo lực khi tiêu hóa
- Bổ sung các thực phẩm nhiều máu để phục hồi lượng máu đã mất giúp cơ thể nahnh chóng lấy lại sức khỏe. Một số thực phẩm có hàm lượng sắt cao như nho khô, củ dền, dưa đỏ, rau cần, gan..
- Tránh ăn các thực phẩm khô cứng, đồ ăn nhiều dầu mỡ, đồ ăn khó tiêu, đồ ăn cay nóng hay các loại đồ ăn quá mặn, quá ngọt
- Tuyệt đối tránh xa bia rượu, thuốc lá và các chất kích thích trong suốt quá trình điều trị
- Đảm bảo ăn chín uống sôi
Người bệnh nên ưu tiên việc nấu nướng tại nhà để kiểm soát tốt dinh dưỡng và việc nêm nếm, hạn chế ăn ngoài vừa không đảm bảo nguồn gốc thực phẩm lại có thể nêm nếm quá nhiều gia vị khiến bệnh trầm trọng hơn.
Sử dụng thuốc
Hầu hết từ giai đoạn 2 của bệnh trĩ trở nên việc dùng thuốc đều được chỉ định để ngăn ngừa tình trạng viêm nhiễm, giảm đau rát hậu môn và có thể làm teo búi trĩ hiệu quả. Việc dùng thuốc tốt nhất cần có chỉ định từ bác sĩ để phù hợp với từng tình trạng bệnh nhân và đảm bảo an toàn tuyệt đối.
Bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc đường uống, thuốc bôi ngoài, thuốc dạng đặt trong hậu môn. Các loại thuốc đa phần đều có nhiều tác dụng phụ nên hầu hết chỉ được chỉ định dùng trong thời gian ngắn. Với những đối tượng đặc biệt như bà bầu hay trẻ nhỏ nên tham khảo thật kỹ ý kiến từ bác sĩ.
Một số nhóm thuốc thường được chỉ định để giảm tình trạng búi trĩ sưng đau như
- Thuốc kháng sinh
- Thuốc giảm ngứa hay kích ứng da
- Thuốc bôi giúp làm teo búi trĩ
- Thuốc chống viêm giảm phù nề
- Thành phần giảm đau
- Thuốc giúp bền mạch, điều trị giãn nở tĩnh mạch
- Thuốc bổ sung sắt
Phẫu thuật
Việc phẫu thuật sẽ bắt buộc chỉ định với trĩ cấp độ 4 hoặc búi trĩ đá phát triển với kích thước quá lo làm chèn ép và nhiễm trùng hậu môn hoặc có nguy cơ xuất hiện các biến chứng. Một số biến chứng có thể đi kèm phẫu thuật nên cần lựa chọn những bệnh viện uy tín, có chuyên khoa lớn thực hiện để đảm bảo an toàn tuyệt đối.
Một số phương pháp phẫu thuật thường được chỉ định như
- Cắt trĩ truyền thống
- Tiêm xơ búi trĩ
- Thắt búi trĩ bằng cao su
- Phương pháp Longo
- Phẫu thuật siêu âm doppler (THD)
- Phương pháp HCPT
- Phương pháp PPH
Các phương pháp trên đây chỉ là những phương pháp tham khảo để cải thiện tình trạng Búi trĩ sưng đau tạm thời. Để giải quyết hoàn toàn tình trạng này bạn cần điều trị bệnh trĩ triệt để theo phác đồ điều trị y khoa từ bác sĩ. Kết hợp với lối sống khoa học lành mạnh chính là cách để ngăn chặn bệnh trĩ tái phát với những triệu chứng nguy hiểm hơn.
Búi trĩ sưng đau có thể là dấu hiệu cho thấy bệnh đã tiến triển đến các giai đoạn nguy hiểm nên người bệnh không được chủ quan. Đảm bảo hậu môn sạch sẽ, có chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt khoa học là cách tốt nhất để phòng tránh căn bệnh nguy hiểm này. Đừng quên kiểm soát sức khỏe mỗi ngày và sớm phát hiện các triệu chứng bất thường của sức khỏe để có hướng điều trị phù hợp nhất.