Viêm khớp thái dương hàm là một trong những bệnh lý liên quan đến các vấn đề về xương khớp và đang có xu hướng tăng cao trong những năm trở lại đây bởi nhiều nguyên nhân và yếu tố khác nhau. Thông thường bệnh viêm khớp thái dương hàm nếu không được thăm khám và điều trị kịp thời có thể ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng nhai cũng như những sinh hoạt hàng ngày, đồng thời làm tăng nguy cơ phát sinh các biến chứng nguy hiểm cho cơ thể.
Nguyên nhân và phương pháp điều trị bệnh Viêm khớp thái dương hàm
Thái dương hàm là khớp nằm ở phần sọ mặt bao gồm cả diện khớp ở xương hàm dưới, diện khớp xương thái dương cùng và một số cơ quan khác như đĩa khớp, bao khớp, dây chằng khớp,… Cơ quan này đóng vai trò quan trọng trong hoạt động ăn uống và hoạt động nói của con người. Khớp có chức năng đóng, mở giúp hoạt động ăn uống, nuốt, nói hàng ngày.
Viêm khớp thái dương hàm hay rối loạn khớp thái dương hàm là một trong những trường hợp của bệnh viêm khớp. Bệnh lý điển hình bởi hình trạng rối loạn cơ mặt xung quanh và khớp thái dương. Những rối loạn này có thể gây khởi phát các cơn đau nhức, co thắt có chu kỳ, đồng thời làm mất cân bằng của khớp nối giữa xương hàm và xương sọ. Từ đó, làm suy giảm khả năng vận động và chức năng của khớp thái dương.
Viêm khớp thái dương hàm là bệnh lý thường gặp và có thể khởi phát ở bất kỳ đối tượng, ở độ tuổi nào. Tuy nhiên, số liệu thống kê có thấy đối tượng nữ giới bước vào giai đoạn tiền mãn kinh hoặc dậy thì có tỷ lệ mắc chứng viêm khớp thái dương hàm cao hơn những đối tượng còn lại.
Nguyên nhân dẫn đến viêm khớp thái dương hàm
Các biểu hiện của bệnh viêm khớp nói chung và viêm khớp thái dương hàm thường khởi phát bởi nhiều nhân khác nhau. Dưới đây là một số nguyên nhân và yếu tố thuận lợi khởi phát bệnh lý:
Bị chấn thương
Bị chấn thương hay tại nạn trong sinh hoạt, vận động hàng ngày là một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến viêm khớp thái dương hàm. Bên cạnh đó, các thói quen nhai kẹo cao su, há miệng rộng đột ngột hay nghiến răng khi ngủ sẽ tác động lực lên hàm, từ đó làm tăng nguy cơ mắc bệnh lý.
Các bệnh lý liên quan đến xương khớp
Viêm khớp thái dương hàm có thể là hệ quả của các bệnh lý liên quan đến xương khớp như viêm khớp dạng thấp, thoái hóa khớp, nhiễm khuẩn khớp,… Theo thống kê có đến 50% những trường mắc bệnh lý là do viêm khớp dạng thấp gây ra.
Bên cạnh đó, theo các chuyên gia đầu ngành, khớp thái dương hàm bị tổn thương và bị ảnh hưởng sau cùng của thoái hóa khớp sau khi mắc các bệnh viêm khớp cổ tay, ban chân, bàn tay,…
Đối với những trường hợp bị viêm khớp thái dương hàm do các triệu chứng thoái khớp gây ra thường phổ biến ở những người trung niên, cao tuổi bước sang giai đoạn lão hóa, xương khớp dần suy yếu.
Một số nguyên khác
Ngoài các nguyên nhân phổ biến trên, bệnh viêm khớp thái dương hàm có thể khởi phát và trở nên nặng nề bởi một số yếu tố như răng mọc lệch, mọc chen chúc hoặc một số can thiệp như nhổ răng khôn, nhổ răng hàm đều có nguy cơ gây viêm khớp thái dương hàm. Bên cạnh đó, bệnh lý còn có thể xuất hiện ở những đối tượng căng thẳng thần kinh trong thời gian dài, lo lắng, stress hoặc sang chấn tâm lý.
Biểu hiện nhận biết viêm khớp thái dương hàm
Các triệu chứng bệnh lý thường dễ nhầm lẫn với một số vấn đề về nha khoa như đau nhức răng, sưng lợi. Do đó, người bệnh cần xác định chính xác những dấu hiệu viêm khớp thái dương hàm, từ đó áp dụng các biện pháp chăm sóc và chủ động hơn trong việc thăm khám và điều trị.
- Khi bệnh mới khởi phát sẽ có biểu hiện đau nhức cả 2 bên mặt hoặc 1 bên mặt. Ở giai đoạn đầu, bạn chỉ cảm thấy đau nhức nhẹ và cơn đau có xu hướng tự thuyên giảm mà không can thiệp y tế.
- Đến khi bệnh tiến triển nặng nề, tình trạng đau nhức sẽ trở nên nặng nề hơn. Những cơn đau bùng phát thường xuyên và nghiêm trọng hơn. Tình trạng đau nhức có thể kéo dài, xuất hiện liên tục và dữ dội hơn khi ăn, nhai.
- Những cơn đau do bệnh lý gây ra có xu hướng lan rộng sang xung quanh tai và bên trong hàm. Lúc này, người bệnh sẽ gặp khó khăn trong việc đóng mở hàm. Khi mở miệng hoặc nhai bạn sẽ nghe thấy âm thanh ở khớp.
- Người bị viêm khớp thái dương hàm phải ngậm miệng lệch về 1 bên. Điều này dẫn đến tình trạng cắn không đều, gây mỏi hàm.
- Khi các biểu hiện bệnh lý trở nên nghiêm trọng, người bệnh sẽ nghe thấy âm thanh lục cục từ khớp phát ra khi nhai
- Ngoài các triệu chứng điển hình trên, người bị viêm khớp thái dương hàm có thể đối mặt với một số biểu hiện như đau nhức tai, đau cổ, mỏi cổ, nhức mặt, thái dương, nổi hạch ở 1 hoặc 2 bên, cơ thể mệt mỏi, phì đại cơ nhai khiến mặt bị phình to, mất cân đối
Bệnh viêm khớp thái dương hàm nguy hiểm không?
Theo nhận định của các chuyên gia đầu ngành, viêm khớp thái dương hàm là bệnh lý nguy hiểm nếu không được tiến hành thăm khám và điều trị kịp thời. Bệnh lý có thể gây ra các biến chứng ảnh hưởng đến chức năng ăn nhai, khả năng nói của người bệnh.
Tình trạng trật khớp, dính khớp trong thời gian dài có thể sẽ xuất hiện khi các khớp giãn ra. Bởi trong giai đoạn này, đầu khớp bị thoái hóa sẽ dẫn đến tình trạng dính các đầu xương và đĩa khớp. Trường hợp bệnh lý ở mức độ nghiêm trọng có thể phát sinh biến chứng thủng đĩa khớp làm phá hủy các đầu xương. Từ đó làm tăng nguy cơ bị xơ cứng khớp khiến người bệnh không thể há miệng.
Viêm khớp thái dương hàm là một trong những bệnh lý ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và sinh hoạt hàng ngày của người bệnh. Do đó, khi nhận thấy các biểu hiện của bệnh lý, bạn nên chủ động quan sát và đến bệnh viện để được chẩn đoán và điều trị đúng cách, tránh phát sinh các biến chứng nguy hiểm.
Các biện pháp điều trị viêm khớp thái dương hàm
Căn cứ vào nguyên nhân gây bệnh và mức độ các triệu chứng bệnh lý mà bác sĩ chuyên khoa sẽ áp dụng các phương pháp điều trị hợp lý nhất. Dưới đây là một số phương pháp điều trị và hỗ trợ cải thiện các triệu chứng bệnh viêm khớp thái dương hàm:
1. Sử dụng thuốc Tây điều trị
Đây là một trong những phương pháp thường được chỉ định trong điều trị viêm khớp thái dương hàm. Các loại thuốc tân dược có tác dụng kiểm soát tình trạng đau nhức, sưng viêm do bệnh lý gây ra hiệu quả. Bên cạnh đó, một số loại thuốc còn có tác dụng kháng viêm, giãn cơ giúp ngăn ngừa bệnh tiến triển, từ đó làm giảm nguy cơ phát sinh biến chứng.
Thuốc điều trị bệnh lý do nhiễm khuẩn
- Nhóm thuốc kháng sinh: Cephalosporin thế hệ 1, 2, 3, Oxacillin, Penicillin G,… là những loại thuốc thường được chỉ định có tác dụng ức chế quá trình hoạt động và phát triển của những tác nhân gây bệnh, viêm nhiễm
- Thuốc chống viêm không steroid: Aspirin, Meloxicam, Diclofenac,…
- Thuốc giảm đau: Bệnh viêm khớp thái dương hàm đặc trưng bởi tình trạng đau nhức gây khó chịu. Do đó bác sĩ có thể sử dụng một số loại thuốc khắc phục tình trạng đau nhức như Codein, Paracetamol,… Đồng thời cải thiện hoạt động ăn nhai, cử động hàm.
Thuốc điều trị chấn thương
- Thuốc chống viêm không steroid: Với những trường hợp bị viêm khớp thái dương hàm do chấn thương, bác sĩ có thể kê đơn các loại thuốc này cho bệnh nhân. Tùy vào mức độ viêm nhiễm và khả năng đáp ứng, bác sĩ có thể cân nhắc sử dụng thuốc ở dạng tiêm, đường uống hoặc gel bôi.
- Các loại thuốc giảm đau: Codein, Paracetamol,…
Thuốc điều trị do các bệnh lý xương khớp
- Thuốc chống viêm không steroid: Aspirin, Diclofenac,… Thường được bác sĩ chỉ định trong điều trị viêm khớp thái dương hàm do chứng viêm khớp dạng thấp gây ra
- Các loại thuốc giảm đau: Với những trường hợp khởi phát cơn đau ở mức độ nhẹ có thể được hướng dẫn sử dụng một số loại thuốc không kê đơn như Paracetamol giúp cải thiện triệu chứng
- Thuốc kháng viêm corticoid: Hydrocortison, Prednisolon là 2 loại thuốc có tác dụng kháng viêm thường được chỉ định trong khắc phục các triệu chứng do viêm khớp dạng thấp gây ra ở mức độ nghiêm trọng
Lưu ý: Các loại thuốc Tây có thể gây ra một số tác dụng phụ trong quá trình sử dụng. Do đó, người bệnh cần tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa về liều lượng và tần suất sử dụng thuốc. Việc tự ý tăng/ giảm liều dùng hoặc ngưng dùng thuốc có thể ảnh hưởng đến kết quả điều trị.
2. Điều trị ngoại khoa
Điều trị ngoại khoa (phẫu thuật) là phương pháp điều trị sau cùng khi người bệnh không đáp ứng biện pháp điều trị trên. Tuy nhiên, trường hợp phẫu thuật viêm khớp thái dương hàm thường ít xảy ra. Mục đích thực hiện điều trị ngoại khoa là giúp người bệnh sửa chữa hoặc thay thế phần khớp bị tổn thương và viêm nhiễm, từ đó cải thiện chức năng của khớp thái dương hiệu quả.
Với những trường hợp người bệnh có khả năng đáp ứng tốt biện pháp điều trị, các triệu chứng có thể thuyên giảm vài ngày. Những bệnh nhân có mức độ bệnh nặng hơn có thể mất vài năm hoặc thậm chí sống chung với bệnh về sau. Việc phát hiện và điều trị bệnh nhanh chóng sẽ giúp quá trình điều trị dễ dàng hơn, đồng thời tránh được các rủi ro.
3. Biện pháp điều trị không dùng thuốc
Song song với việc áp dụng các phương pháp điều trị theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa, người bệnh có thể kết hợp với một số biện pháp chăm sóc giúp làm giảm các triệu chứng đau nhức hiệu quả.
- Chọc rửa khớp: Thủ thuật này sẽ giúp người bệnh có thể loại bỏ những mảnh vụn tổn thương ở khớp thái dương. Để tiến hành biện pháp này, bác sĩ sẽ dùng chất lỏng và chèn kim vào khớp nhằm loại bỏ những tác nhân gây đau nhức, sưng viêm.
- Liệu pháp chườm lạnh/ nóng: Người bệnh có thể cải thiện tình trạng đau nhức bằng cách chườm túi lạnh/ nóng lên vùng khớp thái dương hàm. Cùng với sự tác động của nhiệt sẽ kích thích hoạt động lưu thông, làm tê liệt dây thần kinh cảm giác tạm thời, đồng thời thúc đẩy phục hồi các tổn thương.
- Xoa bóp: Việc xoa bóp, massage nhẹ nhàng lên khớp thái dương hàm sẽ thúc đẩy tuần hoàn máu, thông thông khí huyết, giảm đau nhức và làm ấm cơ thể. Bên cạnh đó, liệu pháp này còn giúp người bệnh được thư giãn, thả lỏng cơ thể, giảm căng thẳng thần kinh.
Cách kiểm soát và phòng ngừa viêm khớp thái dương hàm
Các triệu chứng của bệnh viêm khớp thái dương hàm không chỉ gây đau nhức, sưng viêm, trật khớp cắn gây khó khăn trong hoạt động ăn uống mà còn có thể phát sinh các biến chứng nguy hiểm nếu không được tiến hành thăm khám và điều trị kịp thời. Bên cạnh đó, các biện pháp kiểm soát và phòng ngừa bệnh lý tái phát đóng vai trò quan trọng trong điều trị viêm khớp thái dương hàm.
- Bạn có thể xoa bóp nhẹ nhàng vùng dưới hàm thường xuyên giúp cải thiện các triệu chứng bệnh lý gây ra
- Người bị viêm khớp thái dương hàm nên lựa chọn những thực phẩm dễ nuốt, mềm như súp, cháo, canh,… Đồng thời tránh ăn những thức ăn cứng và dai vì có thể kích thích cơn đau trở nên nghiêm trọng hơn và tổn thương xương hàm
- Cần từ bỏ những thói quen xấu ảnh hưởng đến xương hàm như nghiến răng, cắn răng khi ngủ. Bên cạnh đó, tránh chống cằm hay cắn móng tay vì có thể khiến tổn thương trở nên nghiêm trọng hơn
- Nên tiến hành tiến hành chỉnh nha và phục hồi nếu răng mọc lệch. mọc chen chúc, khớp cắn bị lệch hoặc mất răng
- Người bệnh cần lựa chọn những địa chỉ nha khoa uy tín, chất lượng để thăm khám răng định kỳ, tránh tình trạng viêm nhiễm
- Cân bằng thời gian làm việc và nghỉ ngơi, tránh căng thẳng mỏi, bởi điều này có thể khiến tình trạng bệnh lý trở nên nặng nề hơn
- Tập trung điều trị dứt điểm các bệnh lý liên quan đến xương khớp như thoái hóa khớp, viêm khớp dạng thấp, nhiễm khuẩn khớp,… Nhằm ngăn ngừa phát sinh viêm khớp thái dương hàm
Bên cạnh đó, người bệnh cần tăng cường bổ sung các nhóm thực phẩm giàu dưỡng chất, vitamin có lợi trong quá trình điều trị và phòng ngừa bệnh lý vào chế độ ăn uống hàng ngày như:
- Nhóm thực phẩm chứa hàm lượng magie dồi dào: Việc thiếu hụt magie là một trong những yếu tố gây đau khớp, sưng viêm. Để khắc phục tình trạng này, người bệnh nên bổ sung các thực phẩm giàu thành phần này như cần tây, hạt điều, yến mạch, khoai tây, rau cải xoăn, bí ngô…
- Các loại thực phẩm có khả năng chống viêm: Cá hồi, quả mọng nước, cá thu, bông cải xanh,… là những thực phẩm có khả năng kháng viêm hiệu quả, hỗ trợ quá trình điều trị cũng như phòng ngừa viêm khớp thái dương hàm.
- Thực phẩm chứa hàm lượng canxi dồi dào: Canxi là một trong những thành phần đóng vai trò quan trọng đối với hệ thống xương khớp nói riêng và sức khỏe nói chung. Việc bổ sung đầy đủ canxi sẽ phòng ngừa thoái hóa khớp, và giảm nguy cơ phát sinh một số bệnh lý liên quan đến xương khớp khác. Một số loại thực phẩm giàu canxi như sữa tươi và các chế phẩm từ sữa, tôm, bông cải xanh, cua,…
Ngoài những thực phẩm cần bổ sung hỗ trợ cải thiện, phòng ngừa bệnh lý tái phát thì người bệnh cần tránh những thực phẩm sau:
- Thức ăn cay nóng, chiên xào, chứa nhiều gia vị, những món ăn khó nhai, cứng
- Những thực phẩm chứa hàm lượng đường tinh chế cao và chất béo bão hòa
- Các thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn đóng hộp
- Bia rượu, thuốc lá, nước có gas và các chất kích thích khác
Các biểu hiện của viêm khớp thái dương hàm có thể khắc phục hoàn toàn nếu người bệnh phát hiện sớm và chủ động khám và điều trị kịp thời. Do đó, khi nhận thấy các triệu chứng của bệnh lý, bạn cần đến bệnh viện để được chẩn đoán nguyên nhân cụ thể gây bệnh, từ đó bác sĩ sẽ đưa ra hướng điều trị phù hợp nhất.