Ho khan hay ngứa cổ đều là một trong những triệu chứng bệnh lý bình thường thấy, chúng có thể gặp ở mọi lứa tuổi, giới tính khác nhau. Tuy nhiên nếu tình trạng ngứa cổ họng hay ho khan lâu ngày, thường xuyên tái phát sẽ khiến người bệnh luôn rơi vào trạng thái mệt mỏi mà còn là dấu hiệu của rất nhiều căn bệnh nguy hiểm khác. Vì vậy người bệnh cần sớm phát hiện và điều trị kịp thời để tránh các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra cho sức khỏe.
Nguyên nhân và cách điều trị căn bệnh ngứa cổ ho khan lâu ngày
Ho khan hay ngứa cổ họng là một trong những triệu chứng liên quan đến bệnh lý hô hấp không quá trầm trọng, thông thường sẽ xảy ra khi đường thở gặp các dị nguyên lạ xâm nhập vào cơ thể. Các triệu chứng này thường chỉ xuất hiện trong thời gian ngắn và có thể tự biến mất sau khi loại bỏ được các dị nguyên mà không cần đến các biện pháp điều trị khác.
Tuy nhiên nếu tình trạng ngứa cổ ho khan lâu ngày mãi không hết thì người bệnh cần phải thận trọng vì đây có thể là dấu hiệu của rất nhiều bệnh nguy hiểm. Bệnh có thể do cả các yếu tố bên trong và bên ngoài tác động gây nên khiến người bệnh mệt mỏi khó chịu, ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống và tinh thần.
Các nguyên nhân gây ngứa cổ ho khan lâu ngày bao gồm
- Nhiễm khuẩn, nhiễm virus: Khi cơ thể bị các vi khuẩn, virus xâm nhập làm giảm hệ miễn dịch, khiến hệ hô hấp bị kích thích, các vi khuẩn, virus có hại trong khoang miệng hoạt động mạnh mẽ làm tình trạng ho khan và ngứa cổ mãi không dứt. Bệnh có thể chấm dứt nếu nghỉ ngơi hoặc sử dụng một số loại thuốc tuy nhiên nếu xảy ra bột nhiễm thì việc điều trị sẽ rất khó khăn và thường xuyên tái phát.
- Mất nước: Cơ thể được cấu tạo đén 75% là nước. Cơ thể nếu bị mất nước do hoạt động quá sức, uống ít nước sẽ khiến cổ họng bị khô rát cũng là nguyên nhân dẫn đến tình trạng ngứa cổ ho khan lâu ngày.
- Nhiễm lạnh: Những người bị nhiễm lạnh thường mắc các bệnh như viêm xoang, viêm tai cũng thường có các triệu chứng ngứa cổ hay ho khan kéo dài rất khó chịu.
- Do trào ngược dạ dày: Khi các acid dịch vị tiết ra quá mức là nguyên nhân gây trào ngược dạ dày thực quản, kích thích vào thanh quản khiến người bệnh bị ho khan và ngứa rát ở cổ. Tình trạng này xảy ra thường xuyên nhưng nhiều người vẫn chỉ nghĩ là triệu chứng của bệnh hô hấp thông thường.
- Do các phản ứng dị ứng: Sự thay đổi bất thường của thời tiết, dị ứng lông động vật, phấn hoa hay một số dị nguyên cũng có thể dẫn đến đến tình trạng người bệnh ho khan ngứa họng nhưng không biết là bệnh gì. Các dị nguyên này có thể xuất hiện lẫn trong không khí nên có thể thường xuyên tái phát, kéo dài nhiều lần thậm chí còn có thể dẫn đến tình trạng mãn tính khá nguy hiểm.
- Do một số loại thuốc: Một số thuốc như penicillin và các loại kháng sinh có thể gây ra một số tác dụng phụ cho người dùng như ngứa cổ, ho khan, chảy nước mắt nước mũi, buồn nôn, tiêu chảy..
- Môi trường ô nhiễm: Bụi bẩn, chất thải hóa học, ô nhiễm môi trường sẽ làm kích thích niêm mạc hô hấp đồng thời gây ra các triệu chứng đặc trưng như ho, ngứa cổ họng, nghẹt mũi kéo dài.
- Uống nhiều nước đá: Rất nhiều người hiện nay “bị nghiện nước đá”, uống nước đá mọi lúc, kể cả về đêm hay khi trời lạnh. Thói quen này không chỉ khiến cổ họng bị tổn thương, hệ miễn dịch suy giảm mà còn gây ra một số bệnh về hô hấp với các triệu chứng đặc trưng như ngứa rát cổ, ho khan lâu ngày.
- Một số nguyên nhân khác: Thường xuyên làm việc trong môi trường cần phải nói nhiều, nói to; hút thuốc nhiều; ở trong môi trường dùng máy lạnh nhiều với nhiệt độ thấp.. đều có thể dẫn đến tình trạng ngứa họng và ho lâu ngày.
Ngứa cổ ho khan lâu ngày có nguy hiểm không?
Bất kể một triệu chứng lạ nào của cơ thể bị kéo dài cũng đều không hề bình thường một chút nào. Vì thế nếu người bệnh bị ho khan ngứa họng lâu ngày cũng tiềm ẩn rất nhiều dấu hiệu về các căn bệnh nguy hiểm. Nếu người bệnh phát hiện ra các triệu chứng này thường xuyên tái phát lặp lại, mỗi lần kéo dài trong thời gian dài thì nên đi khám sớm để có thể xác định nguyên nhân gây bệnh và có biện pháp điều trị phù hợp.
Người bệnh nếu bị ho khan ngứa cổ kéo dài có thể đã mắc các bệnh sau
Viêm mũi dị ứng
Thời tiết thay đổi đột ngột, yếu tố di truyền, tiếp xúc với các dị nguyên gây dị ứng hay hệ miễn dịch bị suy yếu đều là các nguyên nhân gây viêm mũi dị ứng ở nhiều người. Các triệu chứng đặc trưng của bệnh bao gồm hắt hơi, sổ mũi liên tục, các cơn ho kéo dài dai dẳng kèm theo ngứa rát cổ họng, giảm khả năng khứu giác, sưng mắt, chảy nước mắt..
Viêm mũi dị ứng nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến các biến chứng về bệnh viêm xoang, hen suyễn, viêm thanh quản, viêm kết mạc, giảm thị lực rất nguy hiểm.
Hen suyễn
Những người mắc bệnh hen suyễn thường có các triệu chứng ho khan dữ dội, đặc biệt về đêm để đẩy các chất bài tiết hoặc các dị nguyên ra khỏi cơ thể. tình trạng này kéo dài làm cổ họng bị ngứa rát rất nhiều kèm theo hơi thở nhanh và gấp, đau thắt ngực khiến người bệnh rất mệt mỏi.
Hen suyễn không chỉ gây ra các triệu chứng ho thông thường mà nó còn khiến người bệnh mất ngủ lâu dài, sức khỏe suy giảm, khó tập trung khi làm việc vào ban ngày., ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng cuộc sống và tinh thần. Bệnh kéo dài lâu ngày còn gây ra các biến chứng nguy hiểm như viêm phế quản, suy hô hấp, tràn khí màng phổi, ngưng thở khi ngủ kèm theo tổn thương tại não hay xẹp phổi..
Bệnh tuy không có nguy cơ tử vong cao nhưng sẽ để lại nhiều biến chứng cho sức khỏe sau khi điều trị. Vì thế người bệnh không nên chủ quan với các triệu chứng như ho khan lâu ngày.
Trào ngược dạ dày
Khi acid dịch vị trong dạ dày bị tiết ra quá mức nhưng không được sử dụng có thể gây trào ngược dạ dày, làm tổn thương lớp niêm mạc của cả dạ dày và thực quản khá nguy hiểm. Các triệu chứng đặc trưng của tình trạng này thường là người bệnh bị ợ chua, đắng miệng, ho khan, rát họng, khàn tiếng, đau bụng và giảm cân đột ngột. Đặc biệt tình trạng ho xảy ra nhiều về đêm do khi nằm dạ dày ngang với thực quản làm các acid trào lên kích thích vào cổ họng gây ngứa rát.
Trào ngược dạ dày nếu không được điều trị kịp thời có thể gây ra rất nhiều bệnh nguy hiểm cho cả dạ dày và hệ hô hấp. Các bệnh thường gặp như viêm đường hô hấp, viêm loét thực quản, Barrett thực quản, nguy hiểm nhất là ung thư thực quản có mức độ tử vong rất cao.
Viêm phổi
Các vi khuẩn, virus xâm nhập vào phổi, hút thuốc lá quá nhiều, hen suyễn hay những người có hệ miễn dịch bị suy yếu đều có nguy cơ mắc bệnh viêm phổi rất cao. Bệnh thường gây ra tình trạng khó thở, chán ăn, mệt mỏi, đau tức ngực, ho nặng kèm theo đau rát họng dữ dội, thậm chí người bệnh có thể bị ho ra ra máu.
Viêm phổi có thể dẫn đến các biến chứng như Nhiễm trùng huyết, áp xe phổi, suy hô hấp cấp, tràn dịch màng phổi, ung thư phổi. Đây đều các các bệnh có nguy cơ tử vong rất cao mà người bệnh cần phải sớm điều trị.
Điều trị ngứa cổ ho khan lâu ngày
Một số các tác nhân dị ứng vô tình xâm nhập cũng có thể dẫn đến các cơn ho hay ngứa cổ nhưng sẽ hết ngay lập tức. Với các triệu chứng ho và ngứa cổ do dị ứng thì người bệnh có thể xuất hiện thêm các triệu chứng nổi mề đay, mẩn ngứa, chảy nước mũi, nước mắt.. Đây cũng không phải là trường hợp quá nghiêm trọng và có thể tự biến mất trong vài giờ hay vài ngày.
Tuy nhiên nếu tình trạng ho khan cứ kéo dài dai dẳng kèm theo ngứa rát, khàn cổ dữ dội kéo dài lâu, thường xuyên tái phát người bệnh cần đến ngay các cơ sở y tế để được thăm khám và xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh. Từ đó người bệnh mới có phương pháp điều trị dứt điểm và chăm sóc phù hợp để tránh các biến chứng nguy hiểm.
Bên cạnh đó, nếu các triệu chứng này xuất hiện đột ngột mà người bệnh chưa tiện đi thăm khám thì có thể áp dụng một số phương pháp xử lý tại nhà sau đây.
Súc miệng bằng nước muối
Khi có các dị vật trong cổ họng hay vi khuẩn, virus xâm nhập sẽ gây nên tình trạng ho và ngứa rát cổ họng rất khó chịu. Người bệnh hãy dùng ngay nước muối để loại bỏ các dị nguyên đồng thời tăng cường khả năng sát trùng cho cổ họng để loại bỏ vi khuẩn, phòng tránh các viêm nhiễm nặng nề hơn.
Nước muối có đặc tính sát khuẩn cực kỳ tốt, lại luôn có sẵn tại hầu hết trong mọi căn nhà, rất phù hợp để hạn chế những cơn ho khan xuất hiện về đêm do hen suyễn hay viêm xoang gây nên không thể đến bệnh viện ngay được. Đồng thời sử dụng nước muối còn đem đến tác dụng thanh lọc, thải độc cho cơ thể một cách an toàn.
Dùng nước muối súc miệng vào sáng sớm trước khi đi ngủ và khi mới thức dậy vừa giúp cổ họng được vệ sinh cổ họng cực kỳ sạch sẽ, kích thích tiết nước bọt nhiều hơn giúp ngăn ngừa tình trạng khô miệng hiệu quả. Cơn cơn ho và ngứa cổ cũng được hạn chế tối đa giúp người bệnh khỏe mạnh và ngủ ngon giấc, tập trung làm việc hiệu quả hơn.
Dùng quất (tắc) và mật ong
Trong quất có hàm lượng vitamin C rất lớn có tác dụng tăng cường sức đề kháng và hệ miễn dịch, hạn chế mắc các bệnh tại hệ hô hấp. Hoạt chất proanthocyanidins có trong quất có thể ức chế sự phát triển và sinh sản của các loại virus, vi khuẩn và nấm – những tác nhân gây bệnh tại niêm mạc họng khiến người bệnh bị ngứa, ho tại đây. Với những trường hợp ho khan kèm theo có đờm dùng quất để điều trị cũng đem đến tác dụng rất tuyệt vời.
Trong khi đó, mật ong có tác dụng kháng khuẩn chống viêm cực kỳ hiệu quả. Mật ong giúp làm dịu cổ họng, làm mau lành những tổn thương trong niêm mạc họng nhờ đó hạn chế tối đa sự phát triển của các vi khuẩn, virus gây nên cơn ho khan và ngứa họng lâu ngày.
Kết hợp hai thảo dược này sẽ đem đến một bài thuốc điều trị các triệu chứng ở hệ hô hấp vừa an toàn vừa hiệu quả. Cách làm bài thuốc này cũng vô cùng đơn giản
- Dùng 4-5 quả tắc chín, thái lát mỏng
- Xếp tắc vào một bát nhỏ, rưới ngập mật ong lên trên mặt
- Đem đi hấp cách thủy trong 10- 15 phút hoặc bỏ vô nồi cơm hấp cho tiện
- Ăn ngay khi còn ấm
Áp dụng bài thuốc này ngày 2- 3 lần, thực hiện liên tục trong vài ngày liên tiếp sẽ thấy cơn ho khan và ngứa cổ biến mất nhanh chóng. Lưu ý là nếu dùng cho trẻ con có thể chia ra nhiều bữa nhỏ hơn cho bé dễ ăn.
Dùng quả chanh
Chanh cũng là thực phẩm chứa hàm lượng vitamin C rất cao nên đem đến khả năng thanh nhiệt giải độc, tiêu viêm, tăng cường sức đề kháng, bảo vệ hệ miễn dịch rất tốt. Các khoáng chất và vitamin trong loại quả này khá dồi dào có khả năng cân bằng điện giải và đồng thời bổ sung nước bị mất đi khi bị nhiễm trùng.
Dùng chanh làm bài thuốc trị ho khan, ngứa họng vừa đơn giản vừa hiệu quả, đem đến vai trò ức chế sự tấn công của các loại vi khuẩn, virus lên hệ hô hấp. Tuy nhiên chú ý là không nên dùng chanh nếu nguyên nhân gây ho khan là do tình trạng nhiễm trùng.
Bạn có thể pha chanh với một ít nước ấm và muối, ngậm trong miệng một chút rồi nuốt từ từ. Hoặc bạn cũng có thể thái lát chanh, rắc thêm một ít muối rồi ngậm trực tiếp trong vài phút. Vị chua từ chanh dù hơi có chịu nhưng các hoạt chất từ chanh sẽ được thẩm thấu và làm giảm cơn ho, ngứa rát họng một cách nhanh chóng.
Ngoài ra, người bệnh cũng có thể ngâm chanh đào với đường phèn hoặc ngâm chanh muối để khi bị đau họng, ho khan đem ra dùng ngay vừa hiệu quả vừa tiện lợi.
Dùng mật ong và rau diếp cá
Rau diếp cá là một loại thảo dược vô cùng quen thuộc được dân gian dùng để điều trị rất nhiều bệnh, trong đó có cả các triệu chứng ho và ngứa rát cổ họng. Các hoạt chất trong loại thảo dược này có tác dụng như một chất kháng sinh tự nhiên cực mạnh có tác dụng kháng khuẩn, kháng virus vô cùng hiệu quả và an toàn.
Các nghiên cứu cũng cho thấy, rau diếp cá có thể kháng được rất nhiều các vi khuẩn gây ra các bệnh liên quan đến hệ hô hấp như Streptococcus pneumoniae, Staphylococcus aureus…Chính vì thế các loại kẹo ngậm ho, thuốc trị ho hiện nay hầu như đều chứa thành phần rau diếp cá.
Sự kết hợp của rau diếp cá với mật ong có tính kháng khuẩn mạnh giúp giảm nhanh các cơn ho khan, làm dịu cổ họng khiến người bệnh không còn cảm thấy ngứa rát khó chịu.
Cách làm bài thuốc này rất đơn giản, người bệnh chỉ cần dùng một nắm lá diếp cá đã được rửa sạch và ngâm qua muối loãng để loại bỏ tạp chất, sau đó giã nát lấy nước cốt. Trộn mật ong với nước lá diếp cá ngậm trong 15 – 20 phút sẽ thấy cổ vừa được thông thoáng, dịu nhanh cơn ho và ngứa họng trông thấy. Thực hiện mỗi ngày để điều trị dứt điểm các triệu chứng này.
Tuy nhiên mùi rau diếp cá khá tanh và khó chịu, có thể không phù hợp nếu đối tượng người bệnh là trẻ nhỏ hay phụ nữ có thai.
Dùng ô mai
Ô mai mà món ăn vặt được phái nữ cực kỳ yêu thích vì vị chua cay lạ miệng. Đặc biệt dùng ô mai trị ho khan ngứa cổ lâu ngày vừa ngon lại cho hiệu quả tuyệt vời. Vị chua của ô mai có tác dụng giúp sinh tân dịch và giải khát. Người bị ho khan, ngứa họng do viêm phế quản sẽ hỗ trợ điều trị bệnh nhanh chóng hơn.
Người bệnh nên ưu tiên ăn các loại ô mai có vị chua cao như ô mai xí muội hay ô mai có vị cay nồng như ô mai gừng để tăng tác dụng điều trị các triệu chứng ho hay ngứa cổ hiệu quả hơn.
Tỏi
Tỏi còn được biết đến như một loại kháng sinh tự nhiên cực mạnh nhờ hàm lượng allincin cực kỳ dồi dào. Dùng tỏi để điều trị các bệnh hô hấp giúp tiêu diệt nhanh chóng các virus, vi khuẩn có hại đồng thời bảo vệ hệ miễn dịch khỏe mạnh gấp nhiều lần.
Y học cổ truyền cũng cho thấy tỏi có tính ấm, vị cay nên dùng để tiêu độc, trừ viêm sát trùng, trị ho có đờm, cảm cúm vừa an toàn vừa hiệu quả.
Người bệnh chỉ cần ép vài tép tỏi pha cùng một ly nữa nóng uống trước khi đi ngủ sẽ thấy không còn tình trạng ho khan, ngứa cổ về đêm. Nhờ đó người bệnh được ngủ ngon giấc hơn, đem lại sức khỏe và chất lượng làm việc tốt hơn rất nhiều.
Bên cạnh đó, người bệnh cũng có thể ngâm rượu tỏi để tiện dùng hơn mỗi khi cơn ho bộc phát đột ngột. Công thức làm rượu tỏi như sau
- Dùng khoảng 40g tỏi và 100ml rượu trắng 45 độ
- Tỏi bóc vỏ, thái lát mỏng rồi xếp vào hũ thủy tinh
- Đổ rượu vào ngập mặt tỏi rồi đem ngâm khoảng 10 ngày để nơi thoáng mát.
- Khi bị ho khan, ngứa họng, đem ra uống uống mỗi lần 1 thìa, ngày 2 lần.
- Có thể ngậm trực tiếp rượu tỏi hoặc pha với nước ấm để dễ uống hơn.
Uống trà thảo dược
Các cơn ho khan kéo dài cùng với cổ họng ngứa rát khiến người bệnh luôn trong trạng thái mệt mỏi, mất sức, đau đầu. Giấc ngủ bị ảnh hưởng khi cơn ho xuất hiện về đêm, không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống mà còn khiến tinh thần người bệnh sa sút hơn nhiều. Vì vậy người bệnh dùng một số loại trà thảo dược như trà gừng, trà hoa cúc, trà bạc hà..
Các loại thảo dược này đều có chung đặc tính kháng khuẩn chống viêm cực tốt. Tính ấm nóng của trà giúp làm dịu cơn ngứa rát trên cổ họng, đồng thời có tác dụng an thần rất tốt giúp người bệnh ngủ ngon giấc hơn. Đặc biệt nếu tình trạng ho khan là do nhiễm lạnh, cảm cúm gây ra thì các loại trà này sẽ mang đến những tác dụng rất tuyệt vời.
Cách làm trà rất đơn giản, bạn chỉ cần cho vài lát gừng, hoặc vài lá bạc hà hãm cùng nước sôi trong vài phút là có thể dùng được. Có thể cho thêm một chút mật ong để tăng tác dụng kháng khuẩn và dễ uống hơn.
Lưu ý trong điều trị ngứa cổ ho khan lâu ngày
Các phương pháp trên đây chỉ có thể điều trị dứt điểm với những trường hợp ho khan, ngứa cổ do một tác dị nguyên gây dị ứng, do cảm lạnh hoặc do một số yếu tố bên ngoài. Nếu các triệu chứng này là dấu hiệu của một số bệnh lý khác người bệnh cần phải điều trị dứt điểm bệnh thì mới có thể loại bỏ hoàn toàn các triệu chứng này.
Tuy nhiên dùng các phương pháp vẫn đem đến các dụng hỗ trợ điều trị các bệnh lý về hô hấp và dạ dày rất hiệu quả, đồng thời tăng cường sức đề kháng và hệ miễn dịch nên người bệnh hãy vẫn có thể sử dụng hằng ngày mà không gây ra bất cứ tác dụng dị ứng nào.
Một số người khi bị ho hay ngứa cổ thường dùng thuốc kháng sinh, tuy nhiên điều này không thực sự nên lạm dụng. Bởi các triệu chứng này cũng có thể xuất hiện do dị ứng với các chất trong thuốc kháng sinh hoặc thuốc chống viêm. Chưa kể quá lạm dùng kháng sinh còn có thể gây ra các bệnh về thận, dạ dày, tim mạch thực sự không tốt. Vì thế tốt nhất nên hạn chế sử dụng thuốc khi chưa có sự chỉ định của bác sĩ.
Các triệu chứng ho khan, ngứa họng nếu không phải tình trạng nguy hiểm sẽ chỉ xuất hiện trong vài tiếng hoặc vài ngày rồi biến mất ngay cả khi bạn không dùng thuốc hay bất cứ phương pháp điều trị nào. Vì thế nếu tình trạng này không xảy ra với tần suất nhiều hay có nhiều biểu hiện nghiêm trọng bạn không cần quá lo lắng và vội vàng dùng thuốc làm gì.
Phòng tránh ngứa cổ ho khan lâu ngày
Hầu hết các bệnh lý liên quan đến triệu chứng ngứa cổ ho khan lâu ngày đều là các bệnh về hô hấp hay dày. Hệ miễn dịch và sức đề kháng suy yếu cũng là nguyên nhân khiến người bệnh dễ bị vi khuẩn, virus tấn công gây bệnh. Vì thế các tốt nhất để phòng tránh các triệu chứng này chính là nâng cao sức khỏe, bảo vệ hệ hô hấp và tăng cường bảo vệ hệ miễn dịch.
Các phương pháp giúp phòng tránh triệu chứng này bao gồm
- Tăng cường bổ sung dưỡng chất, đặc biệt là các vitamin và chất xơ để nâng cao hệ miễn dịch, duy trì sức đề kháng khỏe mạnh. Ưu tiên các thực phẩm như trái cây, rau củ..
- Trong thời gian điều trị ưu tiên ăn các thực phẩm loãng như cháo, súp, canh, hạn chế ăn các thực phẩm khô cứng, hay đồ chiên xào nhiều dầu mỡ.
- Uống nhiều nước, bổ sung nước qua nước ép trái cây, sinh tố.
- Ăn uống điều độ, đúng giờ, đúng bữa, hạn chế bỏ bữa.
- Hạn chế uống nước đá, nhất là khi trời lạnh.
- Giữ ấm cổ họng vào thời điểm gia mùa, mùa đông, hoặc khi ra ngoài.
- Đeo khẩu trang khi ra ngoài để hạn chế tiếp xúc với các vi khuẩn, virus gây bệnh.
- Hạn chế nói quá nhiều, quá to.
- Tránh xa các tác nhân có thể gây dị ứng như lông chó mèo, hóa chất, phấn hoa..
- Tập thể dục thể thao nâng cao sức khỏe.
- Nghỉ ngơi nhiều hơn, tránh làm việc quá sức.
Ngứa cổ ho khan lâu ngày sẽ không quá nguy hiểm nếu bạn có thể phát hiện và điều trị từ sớm. Hãy bắt đầu thay đổi một lối sống và chế độ dinh dưỡng hợp lý để tăng cường sức đề kháng là phương pháp hiệu quả nhất để ngăn ngừa các triệu chứng khó chịu này.