Bị tràn dịch khớp gối nên kiêng gì, ăn gì là thắc mắc của không ít bệnh nhân không may mắc phải căn bệnh này. Lí do là vì chế độ dinh dưỡng là một trong những yếu tố ảnh hưởng đến tiến độ hồi phục cũng như kết quả điều trị cho bệnh nhân. Vì vậy để dễ dàng xây dựng thực đơn ăn uống khoa học, người bệnh nên tham khảo các thông tin hữu ích trong bài viết sau để biết thêm nhũng thông tin cần thiết xung quanh căn bệnh của mình.
Tràn dịch khớp gối được biết đến là một trong những bệnh về xương khớp thường gặp. Thông thường căn bệnh này chỉ xảy ra khi màng bao hoạt dịch sản xuất lượng dịch nhờn nhiều quá mức khiến ổ khớp sưng, phù nề và đau nhức. Tràn dịch khớp có thể là hệ quả của các bệnh xương khớp mãn tính như thoái hóa khớp gối, gai khớp gối, gout, viêm khớp dạng thấp,… Tuy nhiên, bệnh cũng có thể bùng phát sau chấn thương, nhiễm khuẩn hoặc do thừa cân – béo phì.
Bên cạnh việc sử dụng thuốc, vật lý trị liệu và can thiệp các biện pháp ngoại khoa, chế độ ăn uống cũng là yếu tố tác động đến tiến độ phục hồi của bệnh tràn dịch khớp gối. Chính vì vậy song song với các phương pháp y tế, bệnh nhân nên bổ sung một số thực phẩm lành mạnh và hạn chế một số loại thức uống, món ăn tác động xấu đến quá trình hồi phục của màng bao hoạt dịch.
Bị tràn dịch khớp gối nên kiêng ăn gì?
Tràn dịch khớp gối có xu hướng nghiêm trọng hơn nếu bổ sung một số loại thức uống và món ăn không thích hợp. Chính vì vậy để bệnh tiến triển theo chiều hướng tích cực, bệnh nhân cần kiêng cử một số món ăn trong quá trình điều trị.
Dưới đây là một số loại thực phẩm, thức uống người bệnh nên hạn chế trong quá trình điều trị tràn dịch khớp gối:
1. Thực phẩm giàu tinh bột và chất béo
Thừa cân – béo phì là yếu tố làm tăng nguy cơ bị tràn dịch khớp gối. Nguyên nhân là do cân nặng vượt mức làm tăng áp lực lên ổ khớp, kích thích màng hoạt dịch khiến lượng dịch nhờn được sản sinh quá mức. Ngoài ra, béo phì còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh viêm khớp mãn tính khác như thoái hóa khớp, bệnh gout, viêm khớp dạng thấp,…
Do đó, bệnh nhân bị tràn dịch khớp gối nên hạn chế sử dụng các loại thực phẩm giàu chất béo và tinh bột. Các loại thực phẩm này cung cấp nguồn năng lượng dồi dào và dễ khiến cơ thể tăng cân đột ngột. Cân nặng tăng đồng nghĩa với áp lực lên khớp gối cũng tăng lên đáng kể. Tình trạng này tác động không nhỏ đến tiến triển của bệnh và cấu trúc khớp gối.
Vì vậy trong thời gian điều trị, bệnh nhân nên hạn chế các loại thực phẩm giàu chất béo như nội tạng, mỡ động vật, các loại thịt đỏ, chế phẩm từ thịt như pate, lạp xưởng, xúc xích,… Bên cạnh đó, cần hạn chế các loại thực phẩm giàu tinh bột như nếp, gạo và bột mì.
2. Bị tràn dịch khớp gối nên kiêng đồ uống chứa cồn
Các loại đồ uống chứa cồn như rượu bia, cocktail,… luôn nằm trong danh sách các loại thực phẩm, thức uống cần kiêng cử khi mắc các bệnh xương khớp. Ethanol (cồn) trong các loại thức uống này có thể kích thích phản ứng viêm và làm mức độ cơn đau ở khớp gối.
Ngoài ra, đồ uống chứa cồn còn khiến cơ thể mất nước, làm hư hại các mao mạch xung quanh ổ khớp, dẫn đến giảm khả năng chuyển hóa và khiến tổn thương ở khớp tiến triển nặng. Các nghiên cứu gần đây cho thấy, người nghiện rượu bia không chỉ có nguy cơ mắc các bệnh lý về gan, thận và tim mạch mà còn dễ bị thoái hóa khớp và gout hơn so với người không sử dụng đồ uống chứa cồn.
3. Các loại thực phẩm giảm hấp thu canxi
Canxi là khoáng chất quan trọng đối với sức khỏe xương khớp và có trong nhiều loại thực phẩm như cá, cua, tôm, nghêu, sò, sữa, phô mai, sữa chua,…
Tuy nhiên, khả năng hấp thu canxi có thể bị gián đoạn do tác động của một số loại thực phẩm. Sử dụng các loại thực phẩm làm giảm hấp thu canxi thường xuyên có thể khiến xương khớp suy yếu, đầu gối chậm phục hồi và tác động không nhỏ đến tiến triển của bệnh tràn dịch khớp gối.
Vì vậy trong quá trình điều trị tràn dịch khớp, bạn nên kiêng cử một số loại thực phẩm, đồ uống làm gián đoạn quá trình hấp thu canxi của cơ thể như:
- Thực phẩm giàu phốt pho: Phốt pho là một trong những nguyên tố vi lượng cần thiết. Tuy nhiên, bổ sung quá nhiều phốt pho có thể làm giảm khả năng hấp thu canxi của cơ thể. Vì vậy, bệnh nhân nên hạn chế các loại thực phẩm, đồ uống chứa quá nhiều khoáng chất này như thịt, các loại đậu và nước ngọt có gas.
- Thực phẩm chứa nhiều natri (muối): Các loại thực phẩm chứa nhiều natri khiến cơ thể giảm khả năng hấp thu canxi vào máu. Do đó, bệnh nhân cần tránh thói quen ăn quá mặn và hạn chế các món ăn chứa nhiều muối như cà muối, kim chi, dưa món,…
- Thực phẩm giàu axit oxalic, axit fitic: Thực phẩm giàu axit oxalic (đồ muối chua) và axit fitic (lúa mì) cũng có thể ngăn cản khả năng hấp thu canxi ở đường tiêu hóa và ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình phục hồi ổ khớp. Trong thời gian điều trị tràn dịch khớp và một số bệnh xương khớp, người bệnh nên hạn chế các loại thực phẩm kể trên.
- Trà xanh: Chất tannin trong trà xanh làm giảm hấp thu canxi và sắt ở đường ruột. Để quá trình điều trị diễn ra thuận lợi, nên tránh sử dụng quá nhiều trà xanh, trà đen và một số loại thức uống, thực phẩm giàu tannin khác.
4. Thực phẩm dễ gây viêm
Trên thực tế, một số loại thực phẩm có thể làm tăng phản ứng viêm của cơ thể. Việc bổ sung các loại thực phẩm này trong thời gian điều trị tràn dịch khớp gối có thể khiến ổ khớp sưng đỏ và đau nhức dữ dội.
Do đó để tránh gây ảnh hưởng đến tiến triển của bệnh, bạn cần hạn chế một số loại thực phẩm sau:
- Thực phẩm giàu gluten: Gluten có trong nhiều loại ngũ cốc như lúa mạch, lúa mì,… Một số nghiên cứu gần đây cho thấy, chế độ ăn chứa nhiều thực phẩm giàu gluten có thể kích thích phản ứng viêm ở ổ khớp và làm gia tăng mức độ cơn đau.
- Măng: Măng là một trong những loại thực phẩm gây hại cho xương khớp. Loại thực phẩm này chứa chất cyanide có thể chuyển hóa thành axit cyanhydric sau khi được dung nạp vào cơ thể. Axit cyanhydric ảnh hưởng đến quá trình lưu thông máu, làm giảm khả năng hấp thu canxi, kẽm và tăng mức độ cơn đau ở khớp bị tổn thương.
- Nếp: Các món ăn từ nếp được cho là có thể làm tăng mức độ viêm ở khớp gối. Mặc dù chưa có nghiên cứu cụ thể nhưng thực tế đã ghi nhận nhiều trường sưng đỏ da, niêm mạc và ổ khớp nặng hơn khi sử dụng các món ăn được chế biến từ loại thực phẩm này.
- Đường: Đường là loại gia vị được ưa chuộng và sử dụng rộng rãi. Tuy nhiên, sử dụng các món ăn nhiều đường có thể gây tăng cân và tiểu đường. Bên cạnh đó, đường còn kích thích cơ thể giải phóng chất gây viêm cytokine dẫn đến tình trạng ổ khớp sưng đỏ và đau nhức dữ dội.
5. Các loại thực phẩm gây dị ứng
Các loại thực phẩm có tiền sử dị ứng thường không được khuyến khích sử dụng. Bởi tình trạng dị ứng ở những lần kế tiếp thường diễn tiến nhanh và có mức độ nghiêm trọng hơn so với lần đầu tiên. Thực tế, dị ứng là phản ứng quá mức của hệ miễn dịch. Phản ứng này kích thích cơ thể giải phóng các chất gây viêm vào da và mô mềm.
Vì vậy khi đang bị tràn dịch khớp gối, bạn nên hạn chế các loại thực phẩm có khả năng gây dị ứng. Dị ứng thực phẩm có thể kích thích phản ứng viêm ở đầu gối và làm tăng mức độ cơn đau do tràn dịch khớp gối gây ra.
Người bị tràn dịch khớp gối nên ăn gì?
Ngoài ra, bệnh nhân cũng có thể bổ sung một số loại thực phẩm lành mạnh để đẩy nhanh tốc độ phục hồi, tái tạo khớp gối và hỗ trợ làm giảm hiện tượng viêm, phù nề do ổ khớp tăng tiết dịch.
Dưới đây là một số loại thực phẩm bệnh nhân nên bổ sung để hỗ trợ cải thiện bệnh tràn dịch khớp gối:
1. Thực phẩm giàu Omega 3
Omega 3 là loại axit béo không bão hòa có vai trò quan trọng đối với hệ miễn dịch, tim mạch, não bộ, xương khớp và thị lực. Các loại thực phẩm giàu Omega 3 được khuyến khích bổ sung vào chế độ ăn của bệnh nhân bị tràn dịch khớp gối và người mắc các bệnh xương khớp cấp – mãn tính khác.
Omega 3 đã được chứng minh có hiệu quả chống viêm và giảm sưng đau các khớp khá rõ rệt. Bên cạnh đó, loại axit này còn giúp tái tạo mô sụn, ổn định cấu trúc khớp gối và giảm thiểu các tác động tiêu cực lên màng bao hoạt dịch. Hơn nữa, thành phần này còn mang lại nhiều lợi ích đối với sức khỏe như hỗ trợ điều hòa huyết áp, tăng cường chức năng não bộ, ngăn ngừa xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim,…
Một số loại thực phẩm giàu Omega 3 người bị tràn dịch khớp gối nên bổ sung bao gồm, hạt chia, hạt óc chó, cá hồi, cá ngừ, cá thu, cá cơm, hạnh nhân, quả bơ,… Tuy nhiên, cần hạn chế ăn quá nhiều các loại cá chứa hàm lượng thủy ngân cao như cá thu và cá ngừ. Theo các chuyên gia, chỉ nên sử dụng các loại cá này 1 bữa/ tuần để tránh tích lũy thủy ngân và gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.
2. Thực phẩm giàu canxi và vitamin D
Vitamin D và canxi là các thành phần dinh dưỡng tốt cho sức khỏe xương khớp. Vitamin D giúp cơ thể hấp thu và chuyển hóa tốt canxi vào xương, đẩy nhanh quá trình tái tạo khung xương và duy trì hệ thống xương khớp chắc khỏe. Khi xương khớp được cải thiện, áp lực chèn ép lên màng bao hoạt dịch khớp gối sẽ giảm đi đáng kể. Từ đó giúp cơ quan này có thời gian hồi phục và hỗ trợ cải thiện tình trạng viêm sưng đáng kể.
Trên thực tế, tràn dịch khớp gối thường là hệ quả do thoái hóa khớp, gai khớp gối,… Bằng cách bổ sung thực phẩm giàu canxi và vitamin D, bệnh nhân có thể cải thiện bệnh lý nguyên nhân và giảm ảnh hưởng lên màng bao hoạt dịch.
3. Các loại thực phẩm giàu chất chống oxy hóa
Chất chống oxy hóa có tác dụng tiêu trừ gốc tự do, bảo vệ tế bào, làm chậm quá trình lão hóa và kháng viêm hiệu quả. Vì vậy, bệnh nhân bị tràn dịch khớp gối nên bổ sung các loại thực phẩm giàu chất chống oxy hóa để hỗ trợ phục hồi khớp gối và giảm mức độ cơn đau.
Các chất chống oxy hóa tập trung nhiều nhất ở các loại rau xanh, củ và trái cây. Trong đó, anthocyanidin và quercetin là các chất chống oxy hóa đã được chứng minh có tác dụng chống viêm tương tự như thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs).
Ngoài ra, việc bổ sung các loại thực phẩm giàu chất chống oxy hóa còn giúp làm chậm quá trình thoái hóa và ức chế hiện tượng tiêu hủy xương, mô sụn do ảnh hưởng của tuổi tác. Do đó, nhóm thực phẩm này còn được khuyến khích bổ sung vào chế độ ăn của bệnh nhân bị loãng xương, thoái hóa khớp, thoái hóa cột sống và thoát vị đĩa đệm.
Bệnh nhân nên tăng cường bổ sung các loại thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như dâu tây, việt quất, quả mơ, nho đen, bông cải xanh, hành tây, quả lựu, cà chua, xà lách, ớt chuông, cà tím,… Bên cạnh hiệu quả chống viêm và làm chậm quá trình lõa hóa, các loại thực phẩm này còn giúp kiểm soát cân nặng, hỗ trợ cải thiện tình trạng thừa cân – béo phì.
4. Bổ sung thực phẩm giàu Glucosamine
Glucosamine là một loại đường tự nhiên có trong sụn, dịch nhờn của ổ khớp, dây chằng, gân,… Thành phần này thường được cơ thể tổng hợp thông qua các loại thực phẩm. Tuy nhiên theo thời gian, lượng Glucosamine được cơ thể tổng hợp có xu hướng giảm đi đáng kể. Đây chính là một trong những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc các bệnh xương khớp – trong đó có tràn dịch khớp gối.
Do đó để cải thiện tình trạng sức khỏe, bệnh nhân nên bổ sung thêm một số loại thực phẩm có khả năng kích thích cơ thể tổng hợp Glucosamine tự nhiên như thịt gà, vịt, cải bó xôi, quả hạnh nhân, xương heo, sữa, một số loại hải sản,…
Bổ sung các loại thực phẩm này giúp tăng lượng Glucosamine nội sinh và tác động tích cực đến toàn bộ cấu trúc khớp gối. Ngoài tác dụng hỗ trợ cải thiện tràn dịch khớp gối, nhóm thực phẩm giàu Glucosamine còn giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh lý xương khớp liên quan đến thoái hóa như thoái hóa khớp gối, thoái hóa cột sống,…
5. Các loại thực phẩm giàu vitamin C
Vitamin C là loại vitamin cần thiết đối với sức khỏe tổng thể và hệ miễn dịch. Ngoài ra, loại vitamin này còn tham gia vào quá trình chống oxy hóa, kích thích sản sinh collagen và làm chậm quá trình lão hóa. Đặc biệt, thực phẩm giàu vitamin C còn đem lại nhiều lợi ích đối với bệnh nhân bị tràn dịch khớp và một số bệnh xương khớp mãn tính khác.
Nghiên cứu cho thấy, vitamin C kích thích tái tạo và phục hồi mô sụn bị tổn thương. Đồng thời làm tăng liên kết giữa các cơ bắp, dây chằng và mao mạch. Bên cạnh đó, vitamin C còn có tác dụng tiêu trừ gốc tự do và các thành phần có khả năng gây viêm, từ đó làm giảm hiện tượng viêm ở ổ khớp và cải thiện cơn đau do tràn dịch khớp gối gây ra.
Trong thời gian điều trị tràn dịch khớp gối, bệnh nhân có thể bổ sung một số loại thực phẩm như cà chua, ớt chuông, trái cây họ cam quýt, lê, đào, ổi, rau họ cải,… để cung cấp hàm lượng vitamin C dồi dào cho cơ thể.
Bài viết đã tổng hợp các thông tin giải đáp “Tràn dịch khớp gối nên ăn gì, kiêng gì?”. Tuy nhiên, ngoài việc nắm bắt các loại thực phẩm nên bổ sung và hạn chế, bệnh nhân cần đa dạng thực đơn ăn uống để cung cấp cho cơ thể đầy đủ vi chất dinh dưỡng. Bên cạnh đó, cần luyện tập thể thao và tuân thủ các biện pháp y tế theo hướng dẫn của bác sĩ để đạt được kết quả tối ưu.