Mụn là một trong những tình trạng thường gặp, và cũng là một chứng bệnh da liễu xảy ra khi có sự thay đổi trong tuyến mồ hôi và chân lông. Da mặt đột nhiên nổi nhiều mụn đó rất có thể là hiện tượng bất thường, do nhiều nguyên nhân gây ra có thể kể đến từ việc dị ứng mỹ phẩm, do rối loạn nội tiết tố, tâm lý căng thẳng, stress hay do chế độ ăn uống nghỉ ngơi thiếu hợp lý… Sau đây là một số nguyên nhân cụ thể khiến cho da mặt của bạn đột nhiên bị nổi nhiều mụn cũng như cách xử lý phù hợp cho từng trường hợp khác nhau.
Giải đáp thắc mắc: Da mặt đột nhiên nổi nhiều mụn là do đâu?
Da mặt đột nhiên nổi nhiều mụn có thể là mụn trắng li ti hoặc mụn đỏ có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân như dị ứng thời tiết, dị ứng hóa chất trong mỹ phẩm, vệ sinh da mặt không sạch sẽ, thay đổi nội tiết tố… Mụn có thể nổi nhiều lúc đầu, sau đó nhanh chóng giảm đi trong vài tiếng nhưng cũng có những trường hợp mụn nổi trên mặt ngày một nhiều và nghiêm trọng, nếu không được chăm sóc, xử lý đúng cách sẽ gây ra các biến chứng nặng nề. Một số nguyên nhân khiến da mặt đột nhiên nổi mụn có thể kể đến như:
1. Dị ứng mỹ phẩm
Một trong những nguyên nhân phổ biến nhất khiến da mặt đột nhiên nổi nhiều mụn là do cơ địa của bạn dị ứng với một số thành phần có trong mỹ phẩm, thường gặp nhất là các loại mỹ phẩm có chứa Corticoid. Corticoid là chất được sử dụng nhiều trong ngành mỹ phẩm, có thể ức chế miễn dịch của da, khiến da căng mọng, trắng mịn, ngậm nước mạnh sau vài ngày sử dụng. Tuy nhiên nếu không được sử dụng đúng cách sẽ gây dị ứng da nghiêm trọng. Corticoid là chất có thể gây “nghiện” cho da, là chất độc cho da nằm trong bảng B (theo quy định của Bộ y tế).
Bên cạnh Corticoid, da cũng dễ bị dị ứng khi sử dụng một số loại mỹ phẩm son phấn, kem chống nắng, kem nền có chứa thành phần dễ gây kích ứng da. Một số trường hợp còn có thể dị ứng với mặt nạ dưỡng da từ chanh, giấm, thuốc bắc, hoa quả… Hậu quả là bề mặt da nổi mụn chi chít kèm theo ngứa ngáy khó chịu.
Đặc điểm của da mặt bị dị ứng mỹ phẩm:
- Khi bị dị ứng mỹ phẩm, bạn có thể bị nổi mụn nước nhỏ li ti, mặt ngứa đỏ ngay sau khi sử dụng mỹ phẩm hoặc sau khi sử dụng 1 thời gian nhưng đột nhiên ngưng vài ngày.
- Vị trí nổi mụn ở mỗi người là khác nhau, trường hợp nhẹ mụn sẽ xuất hiện như mụn rôm sảy, nhỏ li ti đỏ đỏ quanh trán rồi lan sang má và vùng xung quanh. Với trường hợp nghiêm trọng thì mụn sẽ đột nhiên xuất hiện ồ ạt trên toàn gương mặt, làm mặt bạn trở nên ngứa rát, sưng đỏ.
- Mụn trên da mặt bị dị ứng mỹ phẩm thường nhỏ li ti, hơi sưng, đầu trắng, ngứa, sần sùi, da đỏ ứng, có cảm giác hơi bỏng rát nhẹ và không thể lấy được nhân mụn.
2. Da mặt đột nhiên nổi nhiều mụn do nội tiết tố
Một nguyên nhân khác khiến da bạn đột nhiên nổi nhiều mụn có thể do sự thay đổi nội tiết tố hay mất cân bằng nội tiết tố Oestrogen và Androgen. Lúc này, da sẽ sản xuất nhiều bã nhờn và dầu, khi kết hợp với tế bào chết và bụi bẩn gây ra bít tắc lỗ chân lông và dẫn đến sự hình thành của mụn, viêm.
Đặc điểm của da mặt bị nổi mụn do nội tiết tố:
- Mụn do nội tiết thường xuất hiện vào những ngày gần kề hoặc trong chu kỳ kinh nguyệt, khi bạn dùng thuốc tránh thai, mang thai hoặc sau sinh 1 – 2 tháng… khi mà nội tiết tố rối loạn khiến mụn bùng phát.
- Mụn do rối loạn nội tiết tố thường mọc ở khu vực quanh miệng, xương gò má, xương quai hàm… Mụn thường có dạng hình cầu tròn, dễ hình thành nên dạng mụn nhọt, mụn viêm, mụn bọc, nhân nằm sâu trong nốt mụn. Nhũng mụn ở dạng này thường sẽ sưng viêm, gây đau nhức khi chạm vào.
3. Da đột nhiên nổi mụn do ăn nhiều đồ cay nóng
Ăn quá nhiều đồ ăn nhiều dầu mỡ, đồ cay nóng, thức uống có chứa kích thích sẽ khiến tuyến bã nhờn hoạt động mạnh khiến ga nóng lên và hình thành mụn với số lượng lớn. Suy giảm chức năng gan, nóng trong người là nguyên nhân khiến da đột nhiên nổi nhiều mụn, mụn có xu hướng lan rộng tại vùng da mặt, cổ, lưng và ngực.
Đặc điểm của da bị nổi mụn do nóng gan:
- Mụn có xuất hiện nhiều, có xu hướng lan rộng, kích thích đa dạng, có nhân hoặc không nhân, đỏ hoặc trắng, gây ngứa ngáy, bứt rứt khó chịu nhưng hầu như không gây đau
- Một số trường hợp độc tố và chất dị ứng tích tụ ở da gây nổi mụn, ngứa, dị ứng da, nổi mẩn đỏ toàn thân, sau vài tiếng sẽ thuyên giảm và biến mất.
4. Do môi trường sống
Da mặt đột nhiên nổi nhiều mụn cũng có thể do sự thay đổi của môi trường sống. Một số tác động từ môi trường có thể ảnh hưởng đến da là:
- Thay đổi thời tiết: Dễ gây dị ứng thời tiết ở người có cơ địa nhạy cảm, khi có sự chuyển giao từ nóng sang lạnh. Khi da mặt bạn thường xuyên tiếp xúc với không khí lạnh thì rất dễ bị kích ứng dẫn đến da đỏ ửng, có mụn đỏ trên da.
- Da bị khô, thiếu ẩm: Những người thường xuyên làm việc trong phòng máy lạnh, môi trường làm việc có nhiệt độ thấp cũng rất dễ gặp phải tình trạng da mặt đột nhiên bị nổi mụn đỏ.
5. Do thói quen không tốt
Tình trạng đột nhiên nổi nhiều mụn cũng có thể xuất phát từ một số thói quen không tốt, không cẩn thận trong khâu chăm sóc da mặt. Có thể kể đến như:
- Sử dụng khăn mặt không đúng cách: Treo khăn mặt trong nhà tắm, ngâm giặt không đúng cách, không giặt thường xuyên khiến vi khuẩn, nấm mốc trú ngụ và phát triển cũng là nguyên nhân khiến da bạn đột nhiên nổi mụn.
- Nguồn nước bẩn: Một nguồn nước không được xử lý kỹ, chứa nhiều tạp chất sẽ khiến da dễ bị kích ứng và đột nhiên nổi nhiều mụn.
- Thường xuyên chạm tay vào mặt: Thường xuyên chạm tay lên mặt, nhất là khi tay bạn đang bẩn hoặc đã chạm vào nhiều thứ và cầm điện thoại cả ngày khiến vi khuẩn tích tụ, thâm nhập vào da từ đó sản sinh ra mụn.
- Chăn gối bẩn: Dùng chăn gối bẩn, không giặt giũ thường xuyên, đặc biệt với những người có xu hướng áp sát mặt vào vỏ gối thì chỉ sau một đêm bạn sẽ phát hiện trên mặt mình đột nhiên có thêm nhiều đốm mụn.
- Dụng cụ trang điểm bẩn: Khi dụng cụ trang điểm bẩn, chúng sẽ chứa rất nhiều vi khuẩn, từ đó khiến da mặt bạn đột nhiên bị mụn. Để tránh bị mụn, tốt nhất bạn nên vệ sinh dụng cụ trang điểm của mình hàng tuần hoặc thay mới định kỳ.
- Trang điểm: Với những người đột nhiên bị mụn, bạn nên cân nhắc xem gần đây mình có trang điểm không, có đổi mới loại kem, phấn trang điểm hay không. Một số thành phần trong mỹ phẩm có thể chứa màu nhân tạo, hương thơm tự nhiên hoặc một số chất có thể gây ức chế lỗ chân lông khiến vi khuẩn tích tụ làm mụn bùng phát.
6. Nguyên nhân khác
Một số nguyên nhân khác khiến da mặt đột nhiên nổi mụn mà bạn không nên bỏ qua đó là:
- Mắc các bệnh ngoài da như nấm da, bệnh zona, bệnh thuỷ đậu
- Làm việc ở môi trường có chứa hoá chất độc hại hay chứa nhiều bụi bẩn
- Dị ứng thực phẩm, côn trùng cắn để lại nọc độc gây kích ứng cho da
- Vệ sinh da mặt không sạch sẽ khiến lỗ chân lông bị bít tắc từ đó gây mụn trên da mặt.
Nên làm gì khi da mặt đột nhiên nổi nhiều mụn?
Như đã đề cập, da mặt đột nhiên nổi nhiều mụn do nhiều nguyên nhân gây ra, do đó, tuỳ vào nguyên nhân gây mụn mà bạn có cách xử lý phù hợp.
Đối với trường hợp dị ứng mỹ phẩm
Dị ứng mỹ phẩm là nguyên nhân hàng đầu khiến da đột nhiên nổi nhiều mụn, cách xử lý và chăm sóc da khi bị dị ứng như sau:
Cách xử lý khi bị dị ứng mỹ phẩm
- Bước 1: Ngưng sử dụng tất cả các loại mỹ phẩm, không sờ tay lên mặt, không tự ý nặn mụn để tránh gây nhiễm trùng
- Bước 2: Rửa mặt nhẹ nhàng với dung dịch nước muối loãng 0,9% hoặc nước sạch để loại bỏ phần cặn mỹ phẩm sót trên da 2 lần/ngày
- Bước 3: Bảo vệ da, tránh để da tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời. Nếu các triệu chứng dị ứng kéo dài, bạn nên thăm khám bác sĩ da liễu để có biện pháp điều trị phù hợp.
Chăm sóc da bị dị ứng mỹ phẩm
Nếu da bị dị ứng mỹ phẩm nặng, “nghiện” corticoid thì tốt nhất bạn không nên ngưng mỹ phẩm ngay lập tức mà giảm dần liều lượng sử dụng. Sau đó tiến hành thải độc cho da bằng các thảo dược có công dụng thải độc da như trà xanh, rau má, diếp cá, trà hoa cúc vàng. Chú ý luôn giữ cho da sạch sẽ, lỗ chân lông được thông thoáng để thuận tiện cho việc trao đổi chất và bài tiết các chất độc hại. Một số lưu ý khi chăm sóc da bị dị ứng mỹ phẩm như sau:
- Uống nhiều nước, ăn nhiều rau xanh, củ quả để cung cấp vitamin và khoáng chất
- Có thể uống 1 cốc chanh mật ong hoặc 1 cốc trà xanh mỗi ngày
- Tăng cường các thực ăn có tính kháng viêm như tỏi, gừng, nghệ, khoai lang, cải bó xôi, cá hồi…
- Tăng cường sử dụng các chất béo không bão hoà đơn và omega-3, tránh rượu bia, thuốc lá.
Đối với trường hợp nổi mụn do nguyên nhân khác
Nếu da mặt của bạn không phải do dị ứng mỹ phẩm mà đột nhiên nổi mụn, bạn cần tìm ra chính xác nguyên nhân gây mụn của mình. Bạn có thể áp dụng một số biện pháp chăm sóc da mặt bị nổi mụn bằng các biện pháp dưới đây:
- Vệ sinh da mặt với nước muối sinh lý: Khi da mặt nổi nhiều mụn do bụi bẩn, bít tắc lỗ chân lông, bạn có thể dùng nước muối sinh lý 0,9% để vệ sinh da mặt, nên thực hiện 2 lần/ngày trong những ngày đầu để loại bỏ bụi bẩn, chất nhờn và hoá chất trên da mặt.
- Chườm đá lạnh lên nốt mụn: Nếu da mặt bạn bị sưng đau, nổi mụn đỏ, bạn có thể bọc đá lạnh vào một chiếc khăn sạch rồi chườm lên vùng sưng đau. Nhiệt độ từ đá sẽ khiến các mạch máu dưới da co lại và hỗ trợ làm giảm sưng viêm hiệu quả.
- Đắp mật ong giảm sưng do mụn: Mật ong là nguyên liệu thiên nhiên có tính kháng khuẩn, kháng viêm, hỗ trợ làm lành tổn thương trên da rất tốt. Do đó, bạn có thể dùng mật ong để cải thiện tình trạng da mặt đột nhiên nổi nhiều mụn của mình. Có thể thực hiện bằng cách rửa sạch mặt, lau khô với khăn mềm rồi lấy một ít mật ong thoa đều lên da, sau 20 phút thì rửa sạch mặt với nước.
Một số lưu ý khi da mặt đột nhiên nổi nhiều mụn
Khi chăm sóc da mặt nổi nhiều mụn, để tránh tình trạng mụn trên mặt ngày một nghiêm trọng hơn và để mụn chóng thuyên giảm, bạn cần lưu ý một số vấn đề sau đây:
- Nếu tình trạng mụn li ti trên mặt chỉ mới xuất hiện, bạn nên rửa sạch mặt bằng nước muối sinh lý hoặc nước sạch, không nên dùng sữa rửa mặt có chất tẩy mạnh, không dùng chanh, tỏi hoặc các sản phẩm tẩy tế bào chết. Lý do là lúc này da mặt đang tổn thương, các sản phẩm chứa kiềm có tác dụng tẩy tế bào chết có khả năng làm da mặt tổn thương nghiêm trọng hơn.
- Nếu tình trạng mụn của bạn đang nghiêm trọng, da nổi nhiều mụn bọc, mụn đỏ mặt nóng rát tốt nhất bạn nên thăm khám bác sĩ chuyên khoa da liễu để xác định nguyên nhân, từ đó có cách điều trị phù hợp. Không nên tự ý sử dụng thuốc điều trị, thoa kem ngoài da để tránh gây bội nhiễm.
- Ngưng sử dụng các loại mỹ phẩm, nếu bắt buộc phải trang điểm, dùng mỹ phẩm thì trước khi đi ngủ phải tẩy trang sạch sẽ
- Không dùng tay nặn mụn, không gãi, cào hoặc thường xuyên sờ tay lên mặt để tránh tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập gây viêm da
- Uống đủ 2 lít nước mỗi , xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, tránh đồ ăn cay nóng nhiều dầu mỡ.
Tóm lại, tình trạng da mặt đột nhiên nổi nhiều mụn do nhiều nguyên nhân gây ra, tuỳ vào từng nguyên nhân mà có biện pháp xử lý phù hợp. Theo các bác sĩ chuyên khoa, da là vùng nhạy cảm, do đó nếu tình trạng mụn không thuyên giảm thì bạn nên thăm khám chuyên khoa da liễu để có biện pháp xử lý phù hợp, tuyệt đối không nên tự điều trị tại nhà để tránh biến chứng nguy hiểm.