“Mắc bệnh gai cột sống cần kiêng gì để kiểm soát bệnh” là một trong số những thắc mắc được rất nhiều người bệnh quan tâm. Lý do là phần lớn những kiểm chứng lâm sàng cho thấy, việc xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học lành mạnh là một điều vô cùng cần thiết vì không chỉ giúp tăng cường sức khỏe cho hệ miễn dịch mà còn giúp hỗ trợ cải thiện các triệu chứng đau nhức xương khớp, góp phần phục hồi cũng như tái tạo các mô cột sống bị tổn thương vô cùng hiệu quả. Tuy nhiên nếu thường xuyên dung nạp quá nhiều các thực phẩm gây hại có thể khiến tình trạng bệnh lý ngày càng trở nặng và mất kiểm soát.
Các biểu hiện bệnh gai cột sống có xu hướng xuất hiện ở những người trung niên, lớn tuổi và những trường hợp bị thoát vị đĩa đệm, thoái hóa cột sống lưng. Tổn thương do bệnh lý gây ra đặc trưng bởi tình trạng các gai xương phát triển bất thường ở đĩa sụn, đốt sống và dây chằng. Tình trạng này được xem là phản ứng tự nhiên của cơ thể để phục hồi những thương tổn tại cột sống do quá trình lão hóa hay chấn thương nghiêm trọng.
Bệnh gai cột sống không đe dọa trực tiếp đến tính mạng của người bệnh. Tuy nhiên các triệu chứng của bệnh lý ảnh hưởng đến chức năng vận động, di chuyển và sinh hoạt hàng ngày. Hiện nay, y học vẫn chưa thể tìm ra phương pháp điều trị dứt điểm bệnh lý này. Do đó, song song với những phương pháp điều trị y khoa, các bác sĩ luôn khuyến khích người bệnh kết hợp với các biện pháp chăm sóc tại nhà, cụ thể là xây dựng thói quen ăn uống, sinh hoạt khoa học, lành mạnh nhằm làm chậm quá trình tiến triển gai cột sống.
Mắc bệnh gai cột sống cần kiêng gì để kiểm soát bệnh
Một số nhóm thực phẩm có thể gây bất lợi trong việc điều trị bệnh gai cột sống nói riêng và sức khỏe tổng thể nói chung. Bên cạnh đó, thói quen ăn uống không khoa học còn khiến tình trạng đau nhức, tê cứng khớp có xu hướng tiến triển nặng nề hơn. Theo các chuyên gia dinh dưỡng và bác sĩ chuyên khoa, người bệnh gai cột sống nên tránh xa những thực phẩm sau:
1. Nhóm thực phẩm gây thừa cân, béo phì
Tình trạng thừa cân, béo phì là yếu tố khiến quá trình thoái hóa diễn ra nhanh chóng, từ đó phát sinh những vấn đề liên quan đến xương khớp. Bên cạnh đó, theo thống kê cho thấy, những người bệnh bị thừa cân, béo phì có thể gây chèn ép lên rễ thần kinh từ đó làm tăng mức độ các triệu chứng châm chích, nóng rát, đau nhức, rối loạn cảm giác, tê yếu chi dưới, suy giảm chức năng vận động, di chuyển,…
Do đó, người bị gai cột sống nói riêng và mắc các vấn đề liên quan đến xương khớp nói chung cần kiểm soát chỉ số cân nặng hợp lý, tránh gây áp lực lên hệ thống xương khớp. Từ đó cải thiện tình trạng đau nhức, làm chậm quá trình lão hóa hiệu quả.
Người bị gai cột sống nên tránh xa những thực phẩm gây mất kiểm soát cân tăng, dẫn đến tình trạng thừa cân, béo phì như bơ đậu phộng, mì gói, khoai tây chiên, trà sữa, kem, thức ăn nhanh, bánh quy, socola, nhóm thực phẩm chứa nhiều đường và chất béo khác,… Những thực phẩm này không chỉ gây tăng cân mà còn có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe, phát sinh một số bệnh lý như gan nhiễm mỡ, tăng nồng độ cholesterol trong máu, tiểu đường, tăng huyết áp,…
2. Kiêng các loại thịt đỏ
Những loại thịt đỏ (thịt bò, thịt cừu, thịt lợn,…) chứa hàm lượng khoáng chất, đạm và các acid amin dồi dào. Việc dung nạp nhóm thực phẩm này giúp tăng cường sức đề kháng, cải thiện sức khỏe cơ bắp và chống suy nhược hiệu quả. Tuy nhiên, với những trường hợp mắc các vấn đề liên quan đến xương khớp nói chung và bệnh gai cột sống nói riêng cần hạn chế dùng thực phẩm này.
Bởi các thành phần hoạt chất có trong thịt đỏ có thể kích thích các phản ứng viêm, làm tăng nồng độ acid uric trong máu và khởi phát cơn đau nhức ở thắt lưng. Và sau khi được chế biến chín, hầu hết những loại thịt đỏ sẽ sản sinh một lượng hidrocacbon có thể gây đau nhức, sưng viêm ở vùng khớp, cột sống và da bị tổn thương. Ngoài ra, thói quen tiêu thụ nhóm thực phẩm này thường xuyên còn có thể làm tăng phosphat trong máu, từ đó đẩy nhanh quá trình lão hóa của các tế bào trong cơ thể.
Theo các chuyên gia đầu ngành, những trường hợp bị gai cột sống có thể dùng thịt đỏ với liều lượng hợp lý hoặc có thay thế nhóm thực phẩm này bằng các loại thực phẩm chứa hàm lượng đạm thích hợp như thịt trắng (thịt ếch, thịt gà, thịt thỏ), đậu phụ, cá, các loại đậu, hạt óc chó, hạnh nhân, nấm,…
3. Các món ăn chứa nhiều gia vị, dầu mỡ
Những món ăn chế biến chứa nhiều dầu mỡ và gia vị không có lợi cho sức khỏe tổng thể cũng như với người bệnh gai cột sống và các bệnh lý liên quan đến xương khớp khác. Gia vị và dầu mỡ có thể khiến cơ thể bị mất nước, tăng cân, kích thích phản ứng viêm đốt sống hình thành gai xương và tăng huyết áp.
Bên cạnh đó, một số nghiên cứu khoa học cho thấy ở những người có chế độ ăn uống chứa nhiều dầu mỡ và gia vị sẽ làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý liên quan đến xương khớp mãn tính. Trong đó, các nghiên cứu lý giải răng, các axit béo trung hòa trong các thực phẩm có thể đọng lại tại đĩa đệm, mô sụn và gây rối loạn chuyển hóa, khiến sụn khớp bị xơ hóa, giảm khả năng đàn hồi và dần suy yếu.
Chính vì vậy, những trường hợp bị gai cột sống cần kiêng các món ăn chứa nhiều gia vị, dầu mỡ như thức ăn nhanh, thức ăn đóng hộp, dưa muối chua,… Đồng thời, cần giảm dầu mỡ và gia vị trong quá trình chế biến các món ăn hàng ngày.
4. Nhóm thực phẩm chế biến sẵn
Các thực phẩm được chế biến sẵn hiện nay đang được nhiều người ưa chuộng bởi tính tiện lợi, giá thành hợp lý, đa dạng các sản phẩm và dễ mua. Tuy nhiên, theo các chuyên gia dinh dưỡng, các loại thực phẩm chế biến sẵn chứa nhiều thành phần bảo quản, ảnh hưởng đến sức khỏe cũng như hệ thống xương khớp.
Những nghiên cứu cũng cho thấy, việc tiêu thụ các thực phẩm chế biến sẵn thường xuyên có thể dẫn đến tình trạng thừa cân, béo phì. Đồng thời gây hạn chế khả năng hấp thụ canxi khiến cơ thể và hệ thống xương khớp dần suy yếu và quá trình lão hóa diễn ra nhanh chóng. Bên cạnh đó, dầu thực vật, chất phụ gia, tạo hương vị trong những thực phẩm chế biến sẵn có thể khiến các triệu chứng bệnh lý trở nên nghiêm trọng hơn.
Tuy cung cấp nhiều năng lượng nhưng đa số những thực phẩm chế biến sẵn thường chứa hàm lượng dinh dưỡng thấp. Việc sử dụng nhóm thực phẩm này trong thời gian dài có thể gây suy dinh dưỡng, thiếu máu, suy giảm sức khỏe, tăng nguy cơ mắc các bệnh ung thư, tiểu đường, cao huyết áp, các vấn đề về tiêu hóa, gan thận,…
Người bệnh cần tránh xa các loại thực phẩm chế biến sẵn như thức ăn nhanh, thịt xông khói, snack, thức ăn đóng hộp, xúc xích, pate,…
5. Kiêng một số loại thức uống
Các triệu chứng của bệnh gai cột sống có xu hướng trở nên nặng nề hơn nếu người bệnh thường xuyên tiêu thụ các loại thức uống sau:
Cà phê và các loại thức uống chứa caffeine
Cà phê và những loại thức uống chứa hàm lượng caffeine cao (trà) rất được nhiều người dùng vì mang lại cảm giác tỉnh táo, tập trung tinh thần làm việc. Bên cạnh đó, uống cà phê đúng cách còn giúp làm giảm nguy cơ bị tiểu đường, ung thư, phòng ngừa thoái hóa thần kinh trung ương, ngừa sỏi mật.
Tuy nhiên, loại thức uống này lại không phù hợp với người bị gai cột sống. Bởi thói quen sử dụng cà phê có thể làm tăng hàm lượng canxi đào thải ở đường tiểu. Trong thời gian dài có thể làm suy yếu mô xương, tăng áp lực chèn ép dây thần kinh, làm xẹp lún đĩa đệm.
Nước ngọt có gas
Các loại ngọt có gas có thể gây ra tình trạng thừa cân, béo phì, đồng thời làm giảm khả năng hấp thu canxi, vitamin D và các dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể. Bên cạnh đó, việc sử dụng các loại nước ngọt có gas thường xuyên còn làm tăng nồng độ phosphate trong máu, từ đó thúc đẩy quá trình thoái hóa xương khớp diễn ra nhanh chóng.
Ngoài ra, những chất tạo ngọt, hương liệu và phẩm màu trong nước ngọt có thể kích thích những phản ứng viêm ở khớp gối, cột sống, khớp háng.
Rượu bia và đồ uống có chứa cồn
Bia rượu không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động hệ thần kinh trung ương và tiêu hóa mà còn tác động xấu đến quá trình hấp thu và chuyển hóa các chất dinh dưỡng của cơ thể. Trong những nghiên cứu cho thấy, việc lạm dụng bia rượu có thể làm giảm khả năng hấp thu vitamin D, canxi và những khoáng chất cần thiết khác.
Ngoài ra, ethanol, asen cùng với những độc tố khác có trong bia rượu có thể làm tổn thương mao mạch, gây cản trở quá trình nuôi dưỡng cột sống, các khớp. Lâu dần sẽ khiến hệ thống xương khớp trở nên suy yếu, thoái hóa. Bên cạnh đó, các thức uống này còn làm tăng nguy cơ mắc bệnh gout, đây là một trường hợp viêm khớp mãn tính. Bệnh lý đặc trưng bởi những cơn đau nhức khởi phát đột ngột và dữ dội. Do đó, để ngăn ngừa bệnh tiến triển nghiêm trọng cũng như tránh phát sinh một số vấn đề về sức khỏe khác, người bệnh cần kiêng bia rượu và các đồ uống chứa cồn.
Người bệnh gai cột sống nên ăn gì để hỗ trợ điều trị bệnh
Bên cạnh các nhóm thực phẩm cần kiêng và hạn chế, người bệnh gai cột sống nên bổ sung một số thực phẩm chứa các thành phần dinh dưỡng có lợi cho hệ thống thương khớp cũng như bệnh gai cột sống. Đồng thời nâng cao sức đề kháng, khả năng miễn dịch và làm chậm quá trình lão hóa.
Theo các chuyên gia đầu ngành, người bệnh gai cột sống có thể tăng cường bổ sung các loại thực phẩm sau:
1. Nhóm thực phẩm chứa hàm lượng canxi dồi dào
Những thực phẩm chứa hàm lượng canxi dồi dào như sữa bò, phô mai, cá hồi, hàu, nghêu, tôm, sữa chua, mực, các loại đậu,… không chỉ mang lại lợi ích cho sức khỏe tổng thể nói chung mà còn hỗ trợ cải thiện các triệu chứng của bệnh lý liên quan đến xương khớp, trong đó có gai cột sống. Canxi là một trong những khoáng chất quan trọng và chiếm khoảng 99% cấu trúc móng, xương, răng và 1% trong máu. Tình trạng thiếu hụt canxi là một trong những nguyên nhân dẫn đến hệ thống xương khớp bị suy yếu, dễ bị tổn thương và đau nhức thường xuyên.
Việc bổ sung các thực phẩm chứa hàm lượng canxi dồi dào sẽ giúp tăng cường độ dẻo dai, chắc khỏe của xương khớp. Từ đó cải thiện tình trạng đau nhức, tê cứng, khó hoạt động ở cột sống, đồng thời góp phần phục hồi và tái tạo những mô sụn bị tổn thương.
Tuy nhiên, một số trường hợp bổ sung canxi dưới dạng viên uống có thể dẫn đến hiện tượng lắng đọng canxi bất thường, khiến các triệu chứng bệnh lý trở nên nghiêm trọng hơn. Do đó, để đảm bảo hiệu quả cũng như an toàn, người bệnh chỉ nên bổ sung khoáng chất này qua chế độ ăn uống hàng ngày.
2. Nhóm thực phẩm giàu vitamin K và vitamin D
Bên cạnh khoáng chất canxi thì vitamin D và vitamin K cũng đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ và phát triển hệ thống xương khớp. Vitamin D có tác dụng giúp cơ thể dễ dàng hấp thu lượng canxi tối đa trong thực phẩm, đồng thời thúc đẩy quá trình tái tạo mô xương, từ đó làm chậm lão hóa và cải thiện những vấn đề liên quan đến xương khớp mãn tính. Người bệnh có thể bổ sung loại vitamin này từ các loại thực phẩm như ngũ cốc, sữa, cá hồi, cá thu,… Hoặc đơn giản hơn có thể dành từ 5 – 10 phút tắm nắng vào lúc 7:00 – 10:00 mỗi ngày giúp cung cấp hàm lượng vitamin D cần thiết cho cơ thể.
Vitamin K có khả năng hòa tan lượng mỡ trong cơ thể. Ở nhóm vitamin này được chia thành 3 loại vitamin K1 (phylloquinone) có nhiều trong những loại rau củ màu xanh đậm, vitamin K2 (menaquinone) có trong những lợi khuẩn trong đường ruột, cuối cùng là vitamin K3 (không được sử dụng vì ảnh hưởng đến gan).
Việc bổ sung những thực phẩm giàu vitamin K có thể giúp gan tổng hợp những yếu tố đông máu, từ đó làm giảm nguy cơ chảy máu. Ngoài ra, trong vitamin này còn có khả năng thúc đẩy Osteocalcin phản ứng với canxi và carboxylation giúp phục hồi và tái tạo mô xương bị tổn thương.
3. Bổ sung các thực phẩm chứa Omega 3 dồi dào
Omega 3 là thành phần dinh dưỡng có lợi cho sức khỏe tổng thể, bao gồm hệ thống xương khớp. Omega 3 có đặc tính kháng viêm, cải thiện tình trạng đau nhức do bệnh lý xương khớp mãn tính gây ra hiệu quả, đồng thời làm chậm quá trình lão hóa.
Bên cạnh đó, các thực phẩm chứa thành phần này còn tăng khả năng dẻo dai của sụn khớp, đĩa đệm và góp phần phòng ngừa các bệnh lý liên quan đến xương khớp hiệu quả. Ngoài ra, Omega 3 còn có khả năng tăng cường chức năng hoạt động của não bộ, ngăn ngừa bệnh tim mạch và điều hòa huyết áp hiệu quả.
Một số thực phẩm chứa hàm lượng Omega 3 dồi dào mà người bệnh gai cột sống cần bổ sung như cá thu, cá hồi, các loại đậu, dầu ô liu, các loại hạt, quả bơ, hạt bí, hạt lanh, dầu hạt hướng dương,…
4. Các loại thực phẩm chứa chất chống oxy hóa cao
Các hoạt chất chống oxy hóa thường có trong một số loại trái cây, đậu và rau củ. Hoạt chất có tác dụng chống lại và tiêu diệt các gốc tự do, các enzyme gây tiêu xương, đồng thời tăng cường hệ miễn dịch bảo vệ cơ thể trước các tác nhân gây bệnh. Bên cạnh đó, những thực phẩm chứa hàm lượng chất chống oxy hóa cao còn có khả năng giảm đau, kháng viêm và làm chậm quá trình lão hóa.
Theo các chuyên gia dinh dưỡng, người bị gai cột sống nên tăng cường một số thực phẩm chứa hàm lượng chất chống oxy hóa cao vào chế độ ăn uống hàng ngày như nam việt quất, dâu tây, hạt hồ đào, quả lựu, rau bina, hạt hạnh nhân, việt quất, cải xoăn, hạt óc chó, mâm xôi, bắp cải tím, atiso, khoai lang,…
5. Nhóm thực phẩm có tác dụng chống viêm hiệu quả
Theo các chuyên gia dinh dưỡng, trong một số thực phẩm có chứa hàm lượng cao Polyphenol có tác dụng chống viêm tự nhiên. Chính vì vậy, bên cạnh việc sử dụng các loại thuốc chống viêm trong điều trị gai cột sống, bác sĩ luôn khuyến khích người bệnh tăng cường bổ sung các thực phẩm chống viêm hiệu quả như cam, dầu ô liu, cà chua, hạt óc chó, hạnh nhân, cá hồi, dâu tây, cá thu, anh đào,…
Theo một số nghiên cứu cho thấy, đa số những thực phẩm có khả năng kháng viêm thường chứa hàm lượng chất chống oxy hóa dồi dào. Do đó, bên cạnh hỗ trợ cải thiện tình trạng đau nhức, các nhóm thực phẩn này còn có khả năng bảo vệ hệ thống xương khớp, làm chậm quá trình oxy hóa, nâng cao sức khỏe tổng thể, đồng thời làm chậm quá trình tiến triển của bệnh lý.
Những lưu ý trong quá trình điều trị bệnh gai cột sống
Gai cột sống là một trong các bệnh lý liên quan đến xương khớp có tính chất mãn tính, kéo dài dai dẳng và không thể điều trị dứt điểm. Do đó, để đạt được hiệu quả điều trị, kiểm soát các triệu chứng bệnh lý tốt nhất, bên cạnh việc xây dựng chế độ ăn uống khoa học, lành mạnh thì người bệnh cũng nên lưu ý một số vấn đề sau:
- Chủ động đến bệnh viện thăm khám, điều trị khi các triệu chứng do gai cột sống gây ra khiến người bệnh đau nhức dữ dội, tê cứng cột sống, tê bì và ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng vận động.
- Người bệnh cần đa dạng các thực phẩm trong các bữa ăn hàng ngày, điều này giúp đảm bảo nguồn năng lượng cần thiết cho cơ thể cũng như cung cấp các dưỡng chất cần thiết.
- Với những trường hợp bị thừa cân, béo phì cần xây dựng chế độ ăn uống hợp lý, bổ sung nhiều rau xanh, các loại trái cây vào thực đơn. Đồng thời thực hiện phương pháp giảm cân an toàn, nhằm kiểm soát các triệu chứng bệnh lý hiệu quả.
- Bên cạnh xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý, người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa những bài tập vật lý trị liệu giúp cải thiện khả năng vận động, đồng thời dành thời gian nghỉ ngơi, tránh căng thẳng thần kinh, làm việc quá sức, mang vác nặng,…
- Với những trường hợp, gai xương cột sống phát triển có kích thước lớn, gây chèn ép lên những cơ quan xung quanh, ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng vận động. Lúc này, bác sĩ có thể cân nhắc tiến hành phẫu thuật loại bỏ gai xương.
Thông tin bài viết đã giải đáp thắc mắc “Mắc bệnh gai cột sống cần kiêng gì để kiểm soát bệnh”. Hy vọng qua bài viết sẽ giúp bạn đọc dễ dàng hơn trong việc xây dựng chế độ ăn uống khoa học, hợp lý không chỉ giúp nâng cao sức khỏe mà còn cải thiện các triệu chứng bệnh lý hiệu quả. Trong trường hợp cần thiết, hãy trao đổi với chuyên gia dinh dưỡng hoặc các bác sĩ chuyên khoa để được hướng dẫn thiết lập chế độ dinh dưỡng hợp lý.