Phong ngứa là một trong những bệnh lý về da xảy ra khá phổ biến, khó có thể điều trị dứt điểm và thường có xu hướng tái phát liên tục gây ra nhiều bất tiện lớn trong sinh hoạt, cuộc sống, công việc của người bệnh. Bệnh có thể phát bởi nhiều nguyên nhân khác nhau, các triệu chứng cũng rất dễ bị nhầm lẫn với một số căn bệnh da liễu khác nên thường gây khó khăn trong việc điều trị.
Dấu hiệu nhận biết và phương pháp điều trị bệnh phong ngứa
Bệnh phong ngứa là một tên gọi của dân gian dùng để chỉ hiện tượng da dị ứng nổi mẩn, sưng đỏ thành mảng hoặc da bị khô sần, tróc vảy gây ngứa ngáy liên tục.
Theo nghiên cứu từ các nhà khoa học thì bệnh sẽ thường khởi phát khi cơ thể tiết ra một lượng lớn kháng thể IgE vượt mức cho phép để phản ứng lại với sự xâm nhập của các tác nhân gây hại. Những kháng thể này sẽ đi đến tế bào mast để giải phóng histamin, nhưng nếu lúc này thiếu kháng nguyên thì histamin sẽ chảy vào máu ngấm vào các dây thần kinh cảm giác gây ngứa rát. Đồng thời, tạo phản xạ sợi trục làm đỏ xung quanh các nốt mẩn, khiến cho vùng da bị tổn thương sưng lên khó chịu.
Bệnh được chia ra làm 2 dạng:
- Cấp tính: Ban đỏ và cơn ngứa sẽ biến mất sau 24h khởi phát hoặc sẽ hết chỉ sau vài ngày điều trị, không ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt và công việc của người bệnh.
- Mãn tính: Bệnh tái phát liên tục, khó điều trị dứt điểm, người bệnh phải chịu cơn ngứa ngáy, đau rát trong thời gian dài (có khi lên đến vài năm), ảnh hưởng nặng nề đến tâm lý và cuộc sống.
Bệnh xảy ra ở mọi đối tượng nhưng thường gặp nhất là ở phụ nữ đang mang thai hoặc sau sinh, trẻ nhỏ, người có cơ địa nhạy cảm. Thông thường, bệnh không gây nguy hiểm cho người mắc phải, nhưng nếu chủ quan không điều trị kịp thời có thể dẫn đến một số biến chứng khó lường.
- Viêm nhiễm da: Xảy ra khi người bệnh gãi liên tục lên vùng da bị ngứa khiến chúng bị trầy xước, chảy máu,… tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập vào vùng da bị tổn thương gây viêm nhiễm, nhiễm trùng hoặc chàm hóa để lại sẹo thâm.
- Phù mạch: Khi bị bệnh trong thời gian dài, các vùng da bị phong ngứa như tai, mũi, môi,… sẽ dễ bị sưng phù. Một số trường hợp nặng hơn có thể gây phù cổ họng, khí quản,… gây buồn nôn, khó thở nguy hiểm đến tính mạng.
- Sốc phản vệ: Đây là biến chứng nguy hiểm nhất khi bị bệnh phong ngứa, người bệnh có thể bị suy hô hấp hoặc tử vong nếu điều trị không kịp thời.
Vì vậy, cần phát hiện sớm bệnh và có hướng chữa trị phù hợp để nâng cao kết quả điều trị, bảo vệ được sức khỏe của bản thân và ngăn không cho bệnh tái phát.
Triệu chứng của bệnh phong ngứa
Bệnh phong ngứa rất dễ nhầm lẫn với các bệnh về da thông thường khác. Tuy nhiên, chỉ cần lưu ý những triệu chứng dưới đây sẽ xác định được chính xác bệnh.
- Da xuất hiện những nốt mẩn đỏ như muỗi đốt, có màu hồng hoặc trắng với các kích thước khác nhau. Ban đầu là những nốt ban đỏ nhỏ, sau đó có xu hướng lan rộng sang những vùng da khác của cơ thể.
- Cơn ngứa xuất hiện liên tục và kéo dài, đặc biệt là chiều tối và đêm, khiến cho người bệnh khó chịu và phải gãi liên tục thì mới cảm thấy thoải mái được, sau đó lại càng ngứa dữ dội hơn.
- Có cảm giác đau rát vùng ban đỏ. Nặng hơn là bị phồng rộp hoặc sưng phù ở vùng da nổi sẩn.
- Da có thể bị khô, tróc vẩy kèm theo cơn ngứa.
Khi xuất hiện những triệu chứng trên, rất có thể bạn đã bị phong ngứa, nên đến ngay bác sĩ để được khám và có hướng điều trị phù hợp, tránh để lâu sẽ dễ chuyển sang phong ngứa mãn tính hoặc gây ra các biến chứng nguy hiểm.
Nguyên nhân gây ra bệnh phong ngứa
Nguyên nhân gây ra bệnh phong ngứa là một ẩn số đối nền y học nước nhà khi chưa thể xác định chính xác bệnh đến từ đâu và do điều gì. Tuy nhiên, trong một vài nghiên cứu đã chỉ ra các yếu tố dưới đây có thể là nguồn cơn khởi phát bệnh phong ngứa.
Yếu tố di truyền: Là nguyên nhân phổ biến nhất. Theo thống kê, nếu trong gia đình có cha mẹ hoặc người thân có tiền sử bị phong ngứa thì thế hệ con sau này rất dễ mắc bệnh, tỉ lệ này chiếm khá cao. Ngoài ra, trong quá trình mang thai nếu mẹ bầu ăn quá nhiều chất đạm thì một số đứa trẻ sinh ra sau này cũng có khả năng bị phong ngứa.
Mắc các bệnh lý nhiễm khuẩn: Người bị nhiễm khuẩn đường tiêu hóa, bị virus viêm gan hoặc mắc các bệnh về tai – mũi – họng,… có nguy cơ cao mắc bệnh cao do hệ miễn dịch bị ảnh hưởng.
Thay đổi nội tiết tố: Thường gặp nhiều nhất ở phụ nữ mang thai hoặc sau sinh, người bị áp lực trong công việc hoặc thường xuyên bị stress,… do lượng hormone trong cơ thể bị thay đổi mất ổn định, hệ miễn dịch của cơ thể bị suy yếu dẫn đến khả năng thải độc và đề kháng cho cơ thể kém.
Mắc các bệnh lý tự miễn: Đối với một số người đang bị mắc một số bệnh lý tự miễn như rối loạn thần kinh, tuyến giáp tự miễn, Lupus ban đỏ, cryoglobulinemia,… cũng có thể bị phong ngứa.
Côn trùng cắn: Khi cơ thể chịu sự tấn công của các loại côn trùng chứa nọc độc như ông, kiến, nhện, rết,… sẽ rất dễ bị ngứa, nổi mẩn đỏ khó chịu, sinh ra phong ngứa. Tuy nhiên, các triệu chứng của bệnh thường hết rất nhanh, chỉ sau 1-2 ngày điều trị đã có thể khỏi hẳn.
Dị ứng với thực phẩm: Đây là một trong những nguyên nhân gây ra bệnh phong ngứa, thường gặp nhiều nhất ở những người có cơ địa nhạy cảm với một số loại thực phẩm như hải sản, thịt bò, trứng, sữa,… hoặc dị ứng với đồ ăn có chất bảo quản, đồ ăn cay,…
Dị ứng thuốc: Đây là tác dụng phụ thường gặp ở một số loại thuốc như thuốc cao huyết áp, thuốc ngủ, thuốc gây mê, Penicillin, thuốc hạ nhiệt, xương khớp,… Bệnh thường khởi phát ngay sau khi dùng thuốc hoặc sau 5-7 ngày sử dụng.
Tiếp xúc trực tiếp với các dị nguyên gây dị ứng: Một số dị nguyên như phấn hoa, lông thú cưng, nấm mốc, bụi bẩn,… có thể khiến da bị kích ứng, ngứa ngáy và phải gãi liên tục ngay sau khi tiếp xúc trực tiếp với chúng.
Dị ứng thời tiết: Khi nhiệt độ ngoài trời thay đổi đột ngột có thể làm cho cơ thể không kịp điều hòa thân nhiệt để thích nghi kịp với thời tiết bên ngoài sẽ khiến cho da bị khô, tróc vảy khi trời quá lạnh hoặc nổi mẩn ngứa rát khi trời quá nóng.
Chức năng thải độc của gan bị giảm: Gan đóng vai trò quan trọng trong việc đào thải độc tố của cơ thể. Khi chức năng thải độc của gan bị giảm đi, đồng nghĩa với việc các chất độc hại, vi khuẩn,… tích tụ trong người (cụ thể là dưới da) không đẩy ra ngoài được, sinh ra bệnh phong ngứa.
Nhiễm kí sinh trùng trong máu: Là nguyên nhân phổ biến gây ra bệnh phong ngứa. Một số loại kí sinh trùng như sán chó, giun, vi khuẩn,… làm cho da người bệnh nổi nhiều mẩn đỏ, ngứa ngáy liên tục.
Cách điều trị bệnh phong ngứa
Có rất nhiều cách chữa phong ngứa, chọn đúng giải pháp sẽ giúp bệnh tình nhanh chóng thuyên giảm và đạt được kết quả khả quan. Dưới đây là 2 cách điều trị bệnh được nhiều người áp dụng nhất, mời bạn tham khảo!
1. Dùng thuốc tây
Sử dụng thuốc tây giúp kiểm soát nhanh chóng và hiệu quả bệnh phong ngứa. Tùy theo độ tuổi, mức độ bệnh của từng trường hợp mà bác sĩ sẽ kê các loại thuốc điều trị khác nhau.
Dưới đây là một số loại thuốc tây thường được chỉ định để chữa bệnh phong ngứa:
- Thuốc kháng Histamin: Loratadine (Claritin), Astemizole (Hismanal), Acrivastine (Semprex), Cetirizine (zyrtec),… Có tác dụng giải phóng và ngăn chặn cơ thể sản xuất histamin kích hoạt dị ứng, giảm ngứa nhanh trên da.
- Thuốc kháng sinh: Có 2 dạng là bôi và uống. Thuốc được chỉ định dùng khi da bị viêm nhiễm, chảy dịch mủ.
- Thuốc chứa corticoid: Thường dùng trong trường hợp dị ứng vừa và nặng, có tác dụng giảm viêm trong thời gian ngắn nên giảm nhanh các triệu chứng ngứa ngáy, sưng tấy. Một số thuốc chứa corticoid thường dùng là Mometason, Budesoinide, Fluticason, Fluorometholon, Prenisolon, Flucina, Triamcinolon,…
- Thuốc ngăn ngừa mẫn cảm: Thuốc đóng vai trò kìm hãm sản sinh dị ứng, có tác dụng giảm nồng độ kháng thể trong máu, bất hoạt các kháng thể IgE tự do giúp giảm nhanh các triệu chứng phong ngứa. Thuốc ngăn ngừa mẫn cảm bao gồm: thuốc kháng Cytokine, thuốc kháng Thromboxane A2, thuốc kháng IgE,…
- Thuốc bôi ngoài da: Các thuốc mỡ chứa kháng sinh (Cream synalar-neomycin, Cream Celestodrm-neomycin), dung dịch Calamine, thuốc bôi chứa Corticoid ( Triamcinolon, Flucinar,…) sẽ giúp làm sạch và mềm bề mặt da, khắc phục được tình trạng khô và tróc vẩy khi bị phong ngứa.
- Thuốc bổ trợ: cụ thể là vitamin C để tăng sức đề kháng, làm thoái hóa và loại bỏ histamin. Tuy nhiên, không nên dùng quá 1000mg/ngày.
2. Dùng mẹo dân gian chữa tại nhà
Ngoài điều trị bệnh phong ngứa bằng thuốc tây thì dùng mẹo dân gian chữa tại nhà cũng được nhiều người áp dụng và mang đến hiệu quả cao. Các mẹo này thường đơn giản, dễ thực hiện, không tốn nhiều chi phí, thích hợp cho những người bị phong ngứa nhẹ.
Uống nước lá tía tô
Trong Đông Y, lá tía tô có tính ấm, vị cay, mùi thơm nhẹ, có tác dụng giải độc, kháng viêm, chống dị ứng, cải thiện nhanh các triệu chứng của bệnh phong ngứa. Còn trong y học hiện đại, lá tía tô có nhiều tinh dầu và axit béo nên có tác dụng xoa dịu cơn ngứa, làm lành vết thương.
Sử dụng lá tía tô để nấu nước uống hàng ngày giúp cơ thể hấp thu nhanh dưỡng chất, đào thải nhanh độc tố và vi khuẩn gây ra bệnh phong ngứa, nhanh chóng trả lại làn da mịn màng.
Chuẩn bị:
- 50gr lá tía tô tươi
- Máy xay sinh tố hoặc cối giã
Cách thực hiện:
- Bước 1: Lá tía tô sau khi mua về thì bỏ đi phần hư, đem rửa sạch với nước muối pha loãng rồi để ráo.
- Bước 2: Cho nguyên liệu vào máy xay sinh tố hoặc cối giã nhuyễn.
- Bước 3: Lọc lấy nước để uống, còn phần bã có thể đắp vào vùng da bị tổn thương sẽ đạt hiệu quả nhanh hơn.
Tắm bằng lá trầu không
Tắm bằng lá trầu không là một trong những cách điều trị phong ngứa tại nhà hiệu quả. Theo y học cổ truyền, lá trầu không có tính ấm, mùi thơm hắc, vị cay nồng, có tác dụng trừ phong, tiêu viêm, sát trùng, sát khuẩn. Thường được dùng trong trường hợp da bị nổi mẩn đỏ, ngứa ngáy kéo dài liên tục.
Chuẩn bị:
- 10 lá trầu không tươi
- 1,5 lít nước
- Muối
Các bước tiến hành:
- Bước 1: Ngâm lá trầu không với nước muối trong 3 phút, sau đó rửa sạch lại bằng nước.
- Bước 2: Đem lá trầu không đi giã nát rồi cho vào nồi nấu cùng 1,5 lít nước.
- Bước 3: Nấu đến khi nước sôi, lá ra hết hoạt chất thì tắt bếp. Để nước nguội bớt thì đem đi tắm, vùng da bị bệnh sẽ nhanh chóng hết ngứa và phục hồi chỉ sau 10-14 ngày điều trị.
Uống kết hợp bôi nước lá hẹ
Hẹ là loại cây quen thuộc với nhiều người khi không chỉ ăn rất ngon mà còn có tác dụng chữa bệnh tuyệt vời. Trong cây hẹ chứa nhiều vitamin, khoáng chất, các kháng sinh tự nhiên giúp làm dịu vùng da sưng nóng, giảm ngứa, chống viêm, kháng khuẩn, bảo vệ tốt cho sức khỏe của người bệnh. Nấu nước lá hẹ uống và bôi ngày 2 lần, bệnh phong ngứa sẽ thuyên giảm nhanh chóng.
Chuẩn bị:
- 50gr lá hẹ
- 1 lít nước
Cách thực hiện:
- Bước 1: Lá hẹ sau khi bỏ đi phần hư thì rửa sạch, để ráo nước.
- Bước 2: Cắt nhỏ lá hẹ thành từng khúc rồi cho vào nồi nấu cùng 1 lít nước.
- Bước 3: Đun đến khi sôi thì tắt bếp, để nguội.
- Bước 4: Chia nước lá hẹ thành 2 phần bằng nhau. 1 phần uống, phần còn lại thoa vào vùng da bị phong ngứa.
Đắp lá khế
So với các cách điều trị phong ngứa khác tại nhà, đắp lá khế được cho là đem đến hiệu quả điều trị nhanh nhất, làm ức chế cơn ngứa tức thì, xoa dịu và làm lành các vết thương trên bề mặt da, cho người bệnh cảm giác thư thái, dễ chịu.
Chuẩn bị:
- 200gr lá khế tươi
Cách tiến hành:
- Bước 1: Lá khế rửa sạch bằng nước muối để loại đi vi khuẩn, bụi bẩn còn xót lại trên lá.
- Bước 2: Cho nguyên liệu vào chảo rang lên cho nóng rồi tắt bếp, để nguội bớt.
- Bước 3: Đắp lá khế vào vùng da bị bệnh phong ngứa, dùng vải mềm hoặc băng gạc y tế quấn lại cố định trong 15 phút.
- Bước 4: Tháo băng ra và rửa sạch lại với nước.
Thực hiện điều đặn 2 lần/ngày, bệnh sẽ thuyên giảm sau 1-2 tuần. Tránh lạm dụng sẽ gây tác dụng phụ hoặc ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe người bệnh.
Người bị bệnh phong ngứa cần lưu ý điều gì?
Để quá trình chữa bệnh phong ngứa diễn ra suông sẻ và đạt hiệu quả cao, người bệnh cần lưu ý những điều sau đây:
- Kiêng ăn những loại thực phẩm dễ gây kích ứng như hải sản, thịt bò, thịt gà,… vì có thể kích hoạt dị ứng, gây ra hiện tượng ngứa rát và nổi mẩn đỏ trên da.
- Bổ sung các loại thực phẩm giàu vitamin và chất xơ như trái cây, rau củ,… để tăng sức đề kháng cơ thể, giúp bệnh mau phục hồi.
- Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc tây điều trị tại nhà mà phải được sự chỉ dẫn của bác sĩ để đảm bảo an toàn cho người bệnh.
- Đối với bệnh phong ngứa nhẹ có thể sử dụng mẹo dân gian để trị tại nhà. Tuy nhiên, nếu sau vài ngày bệnh không thuyên giảm hoặc có dấu hiệu dị ứng phải ngưng ngay và đến cơ sở y tế để được hỗ trợ.
- Hạn chế gãi vùng da bị tổn thương vì có thể gây trầy xước, nhiễm trùng.
- Tăng cường vận động cơ thể, tập luyện thể dục thể thao để nâng cao sức khỏe và tăng sức đề kháng, bảo vệ cơ thể tốt hơn.
- Tránh xa các dị nguyên, các chất độc hại có thể khiến cơ thể dị ứng. Trường hợp buộc phải tiếp xúc cần trang bị đồ bảo hộ.
- Giữ cho thân nhiệt cơ thể luôn ổn định, ngày thường nên mặc quần áo có độ co giãn và thấm hút mồ hôi tốt, khi trời chuyển lạnh nên mặc thêm áo ấm.
- Thường xuyên vệ sinh nhà cửa, giữ cho không gian sống luôn sạch sẽ, thoáng mát.
Trên đây là thông tin về bệnh phong ngứa, hi vọng sẽ mang đến cho bạn đọc nhiều điều bổ ích và cần thiết. Mặc dù bệnh phong ngứa không gây nguy hiểm đến tính mạng nhưng lại ảnh hưởng lớn đến cuộc sống và công việc, mọi người cần chủ động phòng chống và trang bị kiến thức đầy đủ để có thể xử lý kịp thời khi mắc bệnh. Chúc bạn luôn khỏe!