Sa búi trĩ là bệnh lý thường gặp ở rất nhiều bệnh nhân mắc phải bệnh trĩ ở cấp độ 2 trở lên. Thông thường búi trĩ lòi ra ngoài hậu môn không chỉ ảnh hưởng đến việc đi đại tiện mà còn làm tăng nguy cơ nhiễm trùng hậu môn cũng như phát sinh thêm nhiều biến chứng nguy hiểm khác. Vì vậy người bệnh cần nhanh chóng tiến hành điều trị để tránh những hậu quả không tốt ảnh hưởng đến cả sức khỏe lẫn tinh thần của người bệnh.
Nguyên nhân và phương pháp điều trị bệnh Sa búi trĩ
Thông thưởng trong giai đoạn đầu bệnh trĩ trong giai sẽ không có dấu hiệu quá rõ ràng, đôi khi chỉ xuất hiện cảm giác hơi ngứa rát tại hậu môn và cảm thấy khó chịu khi đi đại tiện. Đặc biệt với các tình trạng trĩ nội nằm bên trong trực tràng với kích thước rất nhỏ nên rất khó phát hiện. Bệnh thường trải qua 4 giai đoạn với mức độ nguy hiểm khác nhau.
Bước sang giai đoạn 2, các triệu chứng tăng lên, có thể kèm theo chảy máu, búi trĩ phát triển với kích thước lớn và lòi ra ngoài hậu môn. Đây chính là tình trạng sa búi trĩ. Càng kéo dài thời gian điều trị, tình trạng sa búi trĩ càng trầm trọng trọng hơn. Búi trĩ hình thành với kích thước lớn không thể tụt vào trong, chèn ép lỗ hậu môn và gây ra rất nhiều ảnh hưởng trầm trọng khác.
Hầu hết người bệnh đều có thể phát hiện bản thân mắc bệnh trĩ khi thấy có hiện tượng sa búi trĩ hay lòi dom. Lúc này bạn có thể thấy một cục thịt hồng với kích thước nhỏ nằm ngay tại hậu môn khi đại đại tiện nếu ngồi xổm hay làm việc quá sức. Tuy nhiên trong thời gian đầu cục thịt này có thể tự co lại nếu người bệnh ngồi hay đứng với tư thế bình thường.
Búi trĩ này được nuôi dưỡng trực tiếp bởi các dòng máu nên nếu không kiểm soát kịp thời chung sẽ ngày càng phát triển lớn hơn làm nứt hậu môn. Nếu sa búi trĩ ở cấp độ 4 thì việc dùng tay tác động cũng rất khó để đưa chúng trở lại vô trong. Không chỉ gây tăng nguy cơ viêm nhiễm mà búi trĩ còn làm chảy máu nhiều khiến cơ thể bị suy nhược trầm trọng. Do đó cần phát hiện và điều trị tình trạng này càng sớm càng tốt để tránh nguy hiểm cho sức khỏe.
Những đối tượng có nguy cơ bị sa búi trĩ cao như
- Phụ nữ mang thai
- Người làm công việc cần đứng hay ngồi nhiều
- Người bị táo bón hay rối loạn tiêu hoá kéo dài
Triệu chứng sa búi trĩ
Tuỳ theo dạng trĩ mà các biểu hiện bệnh khác nhau, tuy nhiên đều có chung cảm giác đau đớn ngứa rát tại hậu môn, xuất hiện các búi trĩ lòi ra ngoài với kích thước lớn dần. Nhận biết chính xác dạng trĩ, tình trạng trĩ sẽ giúp người bệnh có hướng cải thiện phù hợp hơn.
Sa búi trĩ ngoại
Các dấu hiệu của búi trĩ ngoài thường khá dễ nhận biết do ngay từ trong giai đoạn đầu các búi trĩ đã xuất hiện ngay tại ngoài rìa hậu môn dưới lớp da mỏng.Người bệnh có thể nhìn rõ hơn khi ngồi xổm hay cảm nhận bằng tay.
- Giai đoạn nhẹ: Các búi trĩ hình thành ngoài viền hậu môn với kích thước nhỏ như hạt đậu. Người bệnh có thể cảm thấy hơi cộm hay khó chịu hơn khi đi đại tiện, tuy nhiên khi ngồi bình thường hay đứng lên búi trĩ sẽ tự thụt vào trong.
- Giai đoạn nặng: Búi trĩ phát triển kích cỡ hết mức phình ra làm chèn ép hậu môn, lúc này búi trĩ không thể tự tụt vào trong và làm mất dần các nếp nhăn tự nhiên của hậu môn. Trường hợp nặng hơn có thể làm tắc lỗ hậu môn, gây nhiễm trùng cùng rất nhiều biến chứng nguy hiểm tại đây.
Sa búi trĩ nội
Sa búi trĩ với trĩ nội thường xuất hiện trong giai đoạn 2 của bệnh. Do ban đầu búi trĩ còn nằm sâu bên trong đồng thời không có quá nhiều triệu chứng nên rất khó phát hiện khi bệnh mới khởi phát. Bệnh cũng có tiến triển nhanh chóng và nguy hiểm không kém sa búi trĩ ngoại.
Các triệu chứng chung của bệnh bao gồm
- Cấp độ 2: các tĩnh mạch trong trực tràng bắt đầu phình to hơn làm sa búi trĩ ra ngoài, tuy nhiên kích thước cũng khá nhỏ. Người bệnh bắt đầu cảm giác ngứa rát, khó chịu, đi đại tiện ra máu. Máu có thể chảy ra cùng phân hoặc dính vào giấy khi chùi. Búi trĩ lúc này có thể tự thụt vào trong khi ngồi hay đứng bình thường. Có thể quan sát bằng mắt hoặc sờ nếu ngồi xổm.
- Cấp độ 3: Lúc này kích thước búi trĩ khá lớn, không thể tự thụt vào trong được mà phải dùng tay đẩy lên. Tình trạng này khiến người bệnh vô cùng khó chịu, có thể gây nứt hậu môn do kích thước của búi trĩ cọ xát vào. Cảm giác ngứa rát khó chịu đặc biệt khi đi đại tiện cũng tăng lên rất nhiều.
- Cấp độ 4: Lúc này búi trĩ đã phát triển với kích thước lớn, hầu như không thể đẩy vào bên trong. Búi trĩ chèn ép lỗ hậu môn làm ảnh hưởng trầm trọng đến việc đại tiểu tiện, đau nhức mức độ nặng kèm rất nhiều nguy hiểm khác.
Sa búi trĩ có nguy hiểm không?
Sa búi trĩ ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng cuộc sống khiến người bệnh luôn trong tình trạng mệt mỏi, khó đi đại tiện, ngứa rát hậu môn rất khó chịu.Đồng thời tinh thần người bệnh cũng sa sút rất nhiều do cảm thấy ngại ngùng, khó chịu, bất tiện khi đến những nơi đông người. Cũng do tâm lý ngại ngùng này mà không ít người gặp những biến chứng của bệnh trĩ do không tiến hành điều trị sớm.
Đồng thời sa búi trĩ nếu không kiểm soát kịp thời còn gây ra rất nhiều biến chứng nguy hiểm khác cho sức khỏe. Bao gồm
- Thiếu máu: búi trĩ phát triển với kích thước lơn đồng nghĩa với việc nó đang tích tụ rất nhiều lượng máu đồng thời làm nứ hậu môn khiến người bệnh bị mất máu nhiều. Máu thường xuất hiện ngay khi đi đại tiện khiến người bệnh mất một lượng máu lớn. Cơ thể xanh xao và suy nhược nhanh chóng, khả năng tập trung làm việc hay học tập cũng ảnh hưởng rất nhiều.
- Tắc tĩnh mạch: do các búi trĩ phát triển về kích thước hoặc có thể xuất hiện nhiều búi trí và làm chèn ép lên các mạch máu. Quá trình lưu thông tuần hoàn máu bị cản trở đồng thời các tế bào tại hậu môn lúc này cũng không đảm bảo lượng oxi và máu cần thiết khiến máu huyết tích tụ tại đây rất nhiều. tình trạng này kéo dài khong chỉ làm tắc tĩnh mạch mà còn tăng nguy cơ hoại tử búi trĩ thậm chí là ung thư hậu môn vô cùng nguy hiểm
- Rối loạn chức năng hậu môn: Do búi trĩ sa ra ngoài lâu ngày làm ảnh hưởng đến việc đi đại tiện, tiểu tiện. Lâu dần khiến người bệnh cảm thấy lo lắng khi đi vệ sinh làm rối loạn chức năng hậu môn, người bệnh có thể không kiểm soát được việc đại tiểu tiện như bình thường.
- Nghẹt búi trĩ: do búi trĩ sa ra ngoài làm cản trở chèn ép lỗ hậu môn, phân không thể loại bỏ hết tắc nghẽn lại bên trong khiến người bệnh vừa khó chịu vừa gây viêm nhiễm nặng.
- Hoại tử búi trĩ: Búi trĩ nếu có kích thước quá to, bám dính chặt lấy thành hậu môn không thể đẩy vô trong dẫn đến viêm nhiễm nặng gây hoại tử.
- Nhiễm trùng máu: do các chất độc từ phân không thể loại bỏ cùng sự viêm nhiễm khiến các vi khuẩn đi theo đường máu hấp thụ ngược vào trong.Nhiễm trùng máu có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm trên toàn cơ thể, đặc biệt là các cơ quan nội tạng do máu bị nhiễm tùng được đưa đến khắp các cơ quan.
Các búi trĩ được nuôi hoàn toàn từ nguồn máu nên có thể tiến triển rất nhanh, đặc biệt là khi người bệnh không thay đổi chế độ sinh hoạt phù hợp. Các biến chứng mà sa búi trĩ có thể gây ra làm ảnh hưởng đến toàn bộ sức khoẻ tổng quan nên cần tiến hành điều trị càng sớm càng tốt.
Phương pháp khắc phục sa búi trĩ
Với các tình trạng sa búi trĩ ra ngoài người bệnh cần kết hợp với các biện pháp y khoa để làm teo và triệt tiêu búi trĩ, tránh tình trạng chèn ép hay viêm nhiễm tại hậu môn. Kèm theo đó cần xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh để có hướng điều trị và loại bỏ bệnh hoàn toàn.
Điều trị bằng thuốc
Hầu như với tình trạng sa búi trĩ người bệnh nên nhanh chóng điều trị bằng thuốc nhằm ngăn chặn sự phát triển kích thước, hỗ trợ làm teo búi trĩ, giảm các triệu chứng ngứa rát và giảm nguy cơ viêm nhiễm tại hậu môn do búi trĩ gây ra.
Một số loại thuốc thường được dùng trong điều trị sa búi trĩ bao gồm
- Thuốc kháng sinh: giúp ngăn ngừa nguy cơ nhiễm trùng tại hậu môn, được chỉ định khi có liên quan đến vi khuẩn. Kháng sinh có thể dùng ở cả dạng uống hoặc dạng bôi như thuốc mỡ để bôi trực tiếp ngay trên hậu môn. Một số loại thuốc được dùng như Framycetin; Neomycin…
- Thuốc giảm ngứa hay kích ứng da: như hydrocortison 0,25-1% , dung dịch ephedrin sulfat 0,1-0,125%, phenylephrin HCl 0,25%
- Thuốc bôi giúp làm teo búi trĩ: Preparation H Ointment; Hemorrhostop, thuốc bôi chữ A.. có thể làm teo nhỏ búi trĩ trong giai đoạn đầu
- Thuốc chống viêm giảm phù nề: giúp cải thiện tình trạng sưng viêm khó chịu tại hậu môn Alpha Hymotripsin, NSAIDs, Glucocorticoid…
- Thành phần giảm đau: thường được chỉ định trong một số trường hợp người bệnh đau nhức nặng hay có kèm triệu chứng sốt Paracetamol, NSAIDs…
- Thuốc giúp bền mạch, điều trị giãn nở tĩnh mạch: nhằm hạn chế nguy cơ chảy máu. Một số thuốc được chỉ định như Flavonoid như Hesperidin, OPCs, Diosmin, Daflon…
- Một số loại thuốc khác: thuốc bổ sung sắt, thuốc co giãn mạch, thành phần ngăn chặn sự mất nước..
Việc dùng thuốc cần đảm bảo thực hiện đúng theo chỉ định từ bác sĩ, tuyệt đối không lạm dụng bất cứ loại thuốc nào vì đều đi kèm rất nhiều tác dụng phụ. Thường việc dùng thuốc chỉ được chỉ định dùng trong thời gian ngắn, nếu sau khi hết liều dùng bạn thấy các triệu chứng bệnh không có dấu hiệu cần thông báo ngay cho bác sĩ để có biện pháp xử lý kịp thời.
Áp dụng với các biện pháp dân gian
Với tình trạng sa búi trĩ mới khởi phát, trĩ cấp độ 2 hoặc cấp độ 3 nhưng có kích thước chưa quá lớn bạn có thể kết hợp thêm một số phương pháp đơn giản tại nhà để cải thiện bệnh. Các bài thuốc này đều tận dụng từ các thảo dược tự nhiên, có độ an toàn cao, không gây ra tác dụng phụ nên có thể phù hợp chữa sa búi trĩ cho rất nhiều đối tượng, đặc biệt là bà bầu.
Người bệnh có thể áp dụng các bài thuốc sau
- Dùng rau diếp cá: dược liệu này có tính kháng khuẩn rất cao đồng thời hỗ trợ hệ tiêu hoá hoạt động ổn định, giải quyết tình trạng táo bón tối đa. Bạn có thể xay diếp cá lấy nước cốt uống hằng ngày, nấu nước diếp cá để ngâm hậu môn hoặc giã nát lá với một chút muối để đắp lên búi trĩ sẽ giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng tối đa.
- Dùng nghệ: chất curcumin trong nghệ có thể giúp ức chế sự phát triển của các loại vi khuẩn, làm lành nhanh các vết nứt tại hậu môn. Bạn chỉ cần dùng nghệ tươi thoa hay đắp trực tiếp lên búi trĩ và vùng da xung quanh hậu môn để kích thích quá trình làm lành tổn thương tại đây.
- Dầu dừa: dầu dừa không chỉ có tính kháng khuẩn chống viêm cao mà còn giúp làm mềm vùng da quanh hậu môn và ngăn ngừa nguy cơ nứt nẻ, nhiễm trùng tại đây. Bôi dầu dừa quanh búi trĩ cũng hỗ trợ việc đẩy búi trĩ vào trong dễ dàng hơn.
- Lá trầu không: dược liệu này có tính sát trùng mạnh, cầm máu tốt, giảm sưng viêm nên rất phù hợp cho những người đa mắc chứng sa búi trĩ. Ngâm hậu môn với nước nấu từ lá trầu không cùng một chút muối không chỉ giúp giảm ngứa rát hậu môn, làm mềm niêm mạc để đưa phân ra ngoài dễ dàng đồng thời hỗ trợ làm teo búi trĩ nhanh chóng.
- Chườm đá lạnh: chườm đá vừa giúp làm giảm đau tại hậu môn đồng thời cũng giúp búi trĩ teo lại hiệu quả. Do nhiệt lạnh có thể làm thu nhỏ các mạch máu, giảm lượng máu tới nuôi dưỡng búi trĩ khiến chúng không thể phát triển và dần thu nhỏ lại. Tuy nhiên không nên lạm dụng cách này quá nhiều.
Đấy là những bài thuốc đặc phù hợp với những đối tượng như bà bầu bị sa búi trĩ nhưng không thể dùng thuốc vì có thể gây ra ảnh hưởng tới thai nhi. Áp dụng các phương pháp này chính xác kết hợp với thay đổi lối sống và dinh dưỡng phù hợp hơn sẽ giúp ngăn ngừa tối đa những biến chứng nguy hiểm cho bà bầu và thai nhi.
Can thiệp ngoại khoa
Trong trường hợp búi trĩ sa ra ngoài quá nhiều và phát triển với kích thước lớn, chảy máu nhiều, chèn ép tại hậu môn gây viêm nhiễm hậu môn nặng cùng một số biến chứng khác, bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật cắt trĩ nhanh chóng để giải quyết tình trạng này.
Can thiệp ngoại khoa dù cho kết quả nhanh tuy nhiên cũng có thể đi kèm nhiều biến chứng trong lúc phẫu thuật và không phù hợp nếu đối tượng bệnh là phụ nữ mang thai. Người bệnh nên tìm đến các bệnh viện uy tín để tiến hành kiểm tra tình trạng chuẩn xác trước khi phẫu thuật nhằm đảm bao an toàn tuyệt đối cho chính bản thân.
Các phương pháp phẫu thuật thường được chỉ định bao gồm
- Cắt trĩ truyền thống: thường sử dụng các kỹ thuật như kỹ thuật Milligan – Morgan, Ferguson hay White Heat và được áp dụng chủ yếu với trĩ nội hay trĩ hỗn hợp có xuất hiện biến chứng. Tuy nhiên phương pháp này hiện nay ít được sử dụng hơn do có nhiều tác dụng phụ và dễ gây ra biến chứng, khiến người bệnh đau đớn và có thể són phân.
- Tiêm xơ búi trĩ: thường áp dụng với trĩ cấp độ 2 trở xuống để làm teo rụng búi trĩ nhanh chóng.
- Thắt búi trĩ bằng cao su: nhằm làm gián đoạn lượng máu đưa đến nuôi búi trĩ , nhờ đó giúp búi trĩ mất nguồn dưỡng chất và teo nhỏ dần. Tuy nhiên cũng chỉ áp dụng với các trường hợp trĩ nội, không phù hợp cho trường hợp trĩ ngoại.
- Phương pháp Longo: bác sĩ sẽ sử dụng một số máy móc chuyên dụng để kéo búi trĩ trở lại vị trí ban đầu, đồng thời cắt và khâu phần mạch máu đang nuôi dưỡng trĩ khiến các búi trĩ bị teo nhỏ dần. Phương pháp này có độ an toàn cao, ít tác dụng phụ, không gây đau đớn nhiều nên được sử dụng pháp phổ biến hiện nay.
- Phẫu thuật siêu âm doppler (THD): thường dùng cho trĩ nội độ 3 trở xuống để thắt các động mạch đang nuôi dưỡng búi trĩ, từ đó giúp búi trĩ trở lại vị trí ban đầu.
- Phương pháp HCPT: ứng dụng sóng cao tần vào làm đông mạch máu, giải quyết tình trạng chảy máu đồng thời thắt nút các mạch máu để triệt tiêu nguồn cung cấp dưỡng chất cho búi trĩ.
- Phương pháp PPH: phương pháp này sẽ dùng máy PPH chuyên dụng để trực tiếp cắt bỏ búi trĩ nhưng có độ an toàn cao, không quá đau đớn và lành lành nhanh chóng các tổn thương.
Việc thực hiện phẫu thuật cắt trĩ cần đảm bảo có sự chỉ định từ bác sĩ. Người bệnh nên tìm đến các bệnh viện uy tín có đầy đủ chuyên khoa và các thiết bị máy móc y tế hỗ trợ cắt trĩ nhằm đảm bảo an toàn tuyệt đối. Sau phẫu thuật cần có chế độ chăm sóc phù hợp để phòng tránh nguy cơ nhiễm trùng vết mổ làm để lại sẹo tại hậu môn.
Chế độ chăm sóc người sa búi trĩ
Bên cạnh các phương pháp điều trị, thay đổi chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt cũng là yếu tố quan trọng để đẩy lùi bệnh nhanh chóng. Người bệnh cần ưu tiên những món ăn dễ tiêu hoá nhưng vẫn cần đảm bảo cân bằng dưỡng chất để cơ thể nhanh chóng hồi phục nhất. Với những trường hợp trĩ nhẹ nếu có chế độ sinh hoạt dinh dưỡng phù hợp bệnh hoàn toàn có thể khỏi mà không cần dùng thuốc hay các biện pháp y khoa khác.
Các chế độ chăm sóc người sa búi trĩ cần lưu ý những vấn đề sau
- Ưu tiên bổ sung những món ăn mềm, món ăn lỏng để dễ dàng tiêu hoá hơn; tránh xa những thực phẩm khô cứng, đồ ăn nhanh
- Hạn chế nêm nếm quá nhiều gia vị trong món ăn, tốt nhất chỉ nêm một chút muối, tránh xa những món ăn quá mặn, quá cay hay quá ngọt
- Uống nhiều nước sẽ giúp làm mềm phân và tăng tốc độ đào thải độc tố ra bên ngoài, nhất là khi đang sử dụng các loại thuốc điều trị
- Tăng cường bổ sung rau xanh, các các loại trái cây để tăng cường chất xơ cùng các vitamin cần thiết
- Bổ sung các thực phẩm giàu sắt để phục hồi lượng máu đã mất
- Nếu đối tượng mắc bệnh là bà bầu có nhu cầu uống sữa nên sử dụng các loại sữa có chứa nhiều lợi khuẩn và chất xơ để phòng tránh nguy cơ táo bón
- Tránh xa bia rượu, thuốc lá, nước ngọt có gas, trà sữa trong suốt quá trình điều trị
- Sử dụng nguồn thực phẩm chất lượng
- Vệ sinh hậu môn ngày 3- 4 lần bằng nước ấm, đặc biệt là sau khi đi vệ sinh. Chú ý dùng khăn mềm, sạch lau khô hậu môn trước khi mặc đồ vì môi trường ẩm ướt có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.
- Tránh mặc các loại đồ bó sát có thể làm kích ứng tại hậu môn
- Không lạm dụng các loại thuốc bôi trĩ
- Nếu cảm thấy đau rát, khó chịu có thể ngâm hậu môn với nước ấm để cải thiện, tránh lạm dụng các loại thuốc giảm đau chống viêm
- Không nên làm việc gắng sức hay quá căng thẳng trong suốt quá trình điều trị
- dành thời gian nghỉ ngơi để sức khoẻ mau chóng phục hồi
- Thực hiện đúng theo chỉ định chăm sóc tại nhà từ bác sĩ
- Kiểm soát tình trạng bệnh và thông báo ngay cho bác sĩ nếu thấy các dấu hiệu bất thường
Phòng tránh sa búi trĩ
Để phòng tránh tình trạng sa búi trĩ, cần lưu ý các vấn đề sau
- Có chế độ ăn uống phù hợp, tốt cho tiêu hoá để phòng tránh nguy cơ táo bón hay tiêu chảy kéo dài
- Tránh ngồi hay đứng quá lâu, nếu do tính chất công việc nên dành vài phút đứng lên thư giãn mỗi tiếng
- Bổ sung đủ 2- 2,5 lít nước mỗi ngày
- Bổ sung đầy đủ các chất xơ cần thiết cho hệ tiêu hoá
- Duy trì thói quen đi vệ sinh trong một khung giờ nhất định, chú ý không đem điện thoại hay sách báo khi đi vệ sinh để tránh làm sao nhãng
- Vệ sinh hậu môn sạch sẽ, tránh mặc đồ ẩm ướt đặc biệt là đồ lót
- Duy trì thói quen luyện tập thể thao mỗi ngày để tăng cường sức khỏe
- Kiểm tra tình trạng sức khỏe thường xuyên và đi khám ngay khi có các dấu hiệu bất thường.
Sa búi trĩ có thể ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe và tinh thần của người bệnh nên cần nhanh chóng điều trị. Thay đổi thói quen sống lành mạnh hơn chính là cách tốt nhất để phòng tránh nguy cơ mắc bệnh tối đa.