Bên cạnh những phương pháp điều trị bệnh, thì chế độ dinh dưỡng cũng góp mọt phần quan trọng trong tiến độ hồi phục của dây thần kinh tọa. Vì vậy việc xây dựng thực đơn ăn uống khoa học cũng sẽ giúp người bệnh nhanh chóng hồi phục sức khở. Để cbiết thêm thông tin về căn bệnh Đau thần kinh tọa ăn gì, kiêng gì trong mời bạn đọc tham khảo bài viết sau.
Đau thần kinh tọa hay còn có tên gọi khác là đau dây thần kinh hông to được biết đến là tình trạng rễ thần kinh ở thắt lưng bị chèn ép dẫn đến các triệu chứng như đau nhức, tê bì, giảm khả năng vận động và rối loạn cảm giác ở người bệnh. Thông thường các triệu chứng của bệnh lý này sẽ bùng phát ở vùng thắt lưng, sau đó dần dần di chuyển xuống các chi dưới.
Đau thần kinh tọa là một trong những dạng rối loạn thần kinh ngoại vi thường gặp nhất. Mặc dù không đe dọa đến sức khỏe nhưng bệnh ảnh hưởng nhiều đến chức năng vận động, hiệu suất lao động, giấc ngủ và chất lượng cuộc sống. Vì vậy, bệnh nhân cần tiến hành thăm khám và điều trị trong thời gian sớm nhất.
Bên cạnh các phương pháp y tế, bệnh nhân nên xây dựng chế độ ăn uống phù hợp để hỗ trợ quá trình hồi phục và cải thiện sức khỏe tổng thể. Ngoài ra, chế độ dinh dưỡng khoa học còn giúp giảm nhẹ hiện tượng viêm và mức độ đau nhức do bệnh lý này gây ra.
Đau thần kinh tọa nên ăn gì để hỗ trợ điều trị?
Chế độ dinh dưỡng không ảnh hưởng trực tiếp đến bệnh đau dây thần kinh tọa. Tuy nhiên, việc bổ sung các loại thực phẩm lành mạnh có thể đẩy nhanh tiến độ phục hồi, hỗ trợ cải thiện tổn thương ở dây thần kinh và giúp nâng cao thể trạng.
Do đó trong quá trình điều trị, bệnh nhân nên bổ sung các loại thực phẩm sau:
1. Thực phẩm giàu vitamin B6 (Pyridoxin)
Mặc dù được xếp vào nhóm bệnh cơ xương khớp nhưng đau dây thần kinh tọa thực chất là một dạng tổn thương/ rối loạn thần kinh. Chính vì vậy, chế độ ăn của bệnh nhân phải ưu tiên các loại vitamin nhóm B (nhóm vitamin cần thiết cho hoạt động của hệ thần kinh). Trong đó, vitamin B6 (Pyridoxin) là thành phần vô cùng quan trọng đối với dây thần kinh hông to.
Các nghiên cứu khoa học cho thấy, bổ sung các loại thực phẩm giàu vitamin B6 (óc chó, thịt gia cầm, rau chân vịt, cà chua, chuối,…) giúp giảm nhẹ tình trạng ngứa ran, tê bì, đau nhức ở vùng thắt lưng và chi dưới. Bên cạnh đó, thành phần này còn giúp tăng cường sản sinh hồng cầu, thúc đẩy tổng hợp protein và duy trì sức mạnh của các khối cơ, tránh tình trạng teo cơ do đau dây thần kinh tọa kéo dài.
Ngoài ra, vitamin B6 còn tăng sản sinh serotonin và dopamine – các chất dẫn truyền thần kinh quan trọng. Do đó, việc bổ sung nhóm thực phẩm giàu loại vitamin này có thể kiểm soát tổn thương ở dây thần kinh và ngăn chặn sự lan rộng của tín hiệu đau sang các vùng còn lại của cơ thể.
2. Nhóm thực phẩm giàu vitamin B9 (Acid folic)
Vitamin B9 (Acid folic) là một trong những thành phần dinh dưỡng thiết yếu. Đối với bệnh nhân bị đau dây thần kinh tọa, axit folic có tác dụng cải thiện cơn đau, bảo vệ dây thần kinh và ngăn ngừa viêm nhiễm. Bên cạnh đó, vitamin B9 còn tham gia vào quá trình sản xuất các tế bào máu, ngăn ngừa xơ vữa động mạch và phòng ngừa các tai biến tim mạch.
Vì vậy, bệnh nhân bị đau thần kinh tọa nên bổ sung các loại thực phẩm giàu axit folic như gan bò, gan gà, ngũ cốc, quả, đậu, các loại nấm, rau xanh, quả ổi,… vào chế độ ăn hằng ngày. Tuy nhiên khi dùng các loại thực phẩm này, cần tránh dùng cùng với trà, cà phê và rượu bia. Bởi các loại thức uống này có thể làm giảm khả năng hấp thu vitamin B9 của cơ thể.
3. Nhóm thực phẩm giàu vitamin B12 (Cobalamin)
Vitamin B12 là loại vitamin vô cùng quan trọng với hệ thống thần kinh. Các nghiên cứu cho thấy, loại vitamin này có thể khắc phục các tổn thương ở dây thần kinh, phòng ngừa các triệu chứng co cứng cơ và ổn định khả năng truyền tín hiệu giữa thần kinh và cơ. Bổ sung các loại thực phẩm giàu vitamin B12 có thể giảm nhẹ cơn đau ở lưng, chi dưới và phòng ngừa chứng thoái hóa thần kinh (một trong những biến chứng thường gặp của bệnh đau dây thần kinh tọa).
Ngoài ra, vitamin B12 còn tham gia vào quá trình sản xuất hồng cầu (tế bào máu có tác dụng mang oxy và dưỡng chất nuôi tất cả các mô trong cơ thể). Với cơ chế bảo vệ dây thần kinh và tăng số lượng hồng cầu, vitamin B12 giúp phục hồi nhanh chóng tổn thương ở dây thần kinh hông to.
Bên cạnh đó, loại vitamin này còn tham gia vào quá trình trao đổi chất. Vitamin B12 có vai trò quan trọng trong việc chuyển đổi carbohydrate thành năng lượng (glucose). Do đó, bổ sung các loại thực phẩm giàu vitamin B12 có thể giảm tình trạng mệt mỏi và suy nhược ở bệnh nhân bị đau dây thần kinh tọa mãn tính.
Các loại thực phẩm giàu vitamin B12 bệnh nhân nên bổ sung đều đặn, bao gồm quả bơ, các loại nấm, đậu, măng tây, gan động vật, phô mai, cá hồi, trứng, trứng,…
4. Các loại thực phẩm giàu vitamin C
Vitamin C thường được khuyến khích bổ sung khi cơ thể bị viêm nhiễm. Bởi loại vitamin này có tác dụng tăng cường hệ miễn dịch và hỗ trợ cơ thể đẩy lùi sự tấn công của virus, nấm và vi khuẩn. Trên thực tế ngoài nguyên nhân do các bệnh xương khớp mãn tính, đau dây thần kinh tọa còn có thể khởi phát do nhiễm trùng.
Bổ sung các loại thực phẩm giàu vitamin C đều đặn (cam, quýt, bưởi, bí đỏ, dâu tây, cà chua,…) có tác dụng tăng cường hệ miễn dịch và hỗ trợ đẩy lùi tình trạng viêm nhiễm rõ rệt.
Bên cạnh đó, loại vitamin này còn tham gia vào quá trình sản sinh collagen và elastin – các loại protein đặc biệt có khả năng liên kết các mô. Cung cấp vitamin C hằng ngày có thể bảo vệ và ngăn ngừa thoái hóa dây thần kinh hông to, đồng thời giảm nhẹ các triệu chứng đau nhức và rối loạn cảm giác do dây thần kinh bị chèn ép lâu ngày.
Mặc dù chưa có nghiên cứu cụ thể nhưng qua một số thực nghiệm lâm sàng, các nhà khoa học nhận thấy vitamin C có thể tăng khả năng chống chịu cơn đau của cơ thể và đẩy nhanh tốc độ phục hồi các cơ quan hư tổn.
5. Bị đau thần kinh tọa nên bổ sung thực phẩm giàu canxi
Canxi là khoáng chất quan trọng đối với hệ thống xương khớp. Bổ sung canxi đều đặn giúp duy trì hệ thống xương khỏe mạnh và phòng ngừa các bệnh xương khớp mãn tính như loãng xương, thoái hóa khớp, thoái hóa cột sống,…
Mặc dù không tham gia vào quá trình tái tạo và phục hồi dây thần kinh nhưng bổ sung thực phẩm giàu canxi có thể tăng cường hệ thống xương khớp. Từ đó giúp giảm mức độ chèn ép lên rễ thần kinh và hỗ trợ cải thiện các triệu chứng của bệnh như đau nhức, khó vận động, tê bì, nóng rát,…
Bên cạnh đó, cung cấp canxi đầy đủ còn giúp hệ thống xương trở nên linh hoạt, khỏe mạnh và hạn chế được các biến chứng của đau dây thần kinh tọa như tê yếu cơ, giảm khả năng vận động, cứng khớp,… Vì vậy, bệnh nhân nên bổ sung một số loại thực phẩm giàu canxi như sữa, phô mai, sữa chua, cá, nấm, các loại đậu, nghêu.
6. Thực phẩm giàu chất xơ
Bên cạnh các loại thực phẩm giàu vitamin và canxi, bệnh nhân bị đau dây thần kinh tọa có thể bổ sung các loại thực phẩm giàu chất xơ vào chế độ dinh dưỡng. Chất xơ không chỉ tốt cho hoạt động của hệ tiêu hóa mà còn góp phần cải thiện cơn đau do đau dây thần kinh tọa gây ra.
Mặc dù chưa có nghiên cứu chính thức nhưng việc bổ sung thực phẩm giàu chất xơ vào bữa ăn hàng ngày có thể giảm mức độ cơn đau do các bệnh cơ xương khớp và rối loạn thần kinh ngoại vi gây ra. Ngoài ra, các thực phẩm giàu chất xơ hầu như không chứa quá nhiều calo hay chất béo nên có thể hỗ trợ kiểm soát cân nặng – một trong những yếu tố làm tăng mức độ chèn ép lên dây thần kinh hông to và đĩa đệm thắt lưng.
Ngoài ra, chất xơ được cho là có thể tăng khả năng đàn hồi của dây chằng và giảm mức độ tổn thương, hư hại của dây thần kinh. Đồng thời thúc đẩy quá trình sản sinh chất nhầy bên trong đĩa đệm và cải thiện độ bền của bao xơ. Vì vậy, nhóm thực phẩm này cực kỳ thích hợp với bệnh nhân bị đau dây thần kinh tọa do thoát vị đĩa đệm và thoái hóa cột sống.
7. Các loại thực phẩm giàu Omega 3 tốt cho người bị đau dây thần kinh tọa
Omega 3 là một loại axit béo không no có trong nhiều loại thực phẩm. Loại axit béo này có vai trò vô cùng quan trọng đối với hoạt động của não bộ, thị lực và sức khỏe tim mạch. Bên cạnh đó, Omega 3 còn được chứng minh mang lại nhiều lợi ích đối với hệ thống thần kinh và xương khớp.
Bổ sung thực phẩm giàu Omega 3 thường xuyên có thể làm giảm hiện tượng viêm ở dây thần kinh tọa, từ đó cải thiện cơn đau và một số triệu chứng đi kèm như tê bì, dị cảm, khó khăn khi vận động. Ngoài ra, loại axit béo này còn có tác dụng chống oxy hóa và bảo vệ các tế bào trong cơ thể khỏi tác động của gốc tự do.
Hơn nữa, cung cấp Omega 3 thường xuyên còn giúp cải thiện độ dẻo dai của cột sống, tăng mức độ đàn hồi của đĩa đệm và giúp hệ thống xương khớp trở nên linh hoạt hơn. Vì vậy, bệnh nhân có thể tăng cường thêm các loại thực phẩm giàu Omega 3 như cá hồi, hạt hướng dương, quả bơ, dầu ô liu,… để giảm mức độ chèn ép lên dây thần kinh tọa.
8. Bổ sung thực phẩm có tác dụng kháng viêm
Đau dây thần kinh tọa đặc trưng bởi triệu chứng đau nhức từ thắt lưng chạy dọc xuống chi dưới kèm theo hiện tượng viêm đỏ và sưng nóng. Để cải thiện tình trạng này, bệnh nhân thường phải sử dụng thuốc giảm đau và chống viêm. Tuy nhiên, lạm dụng thuốc quá mức có thể gây tổn thương gan, thận và làm phát sinh nhiều tác dụng không mong muốn.
Vì vậy, bệnh nhân nên bổ sung thêm một số loại thực phẩm có tác dụng kháng viêm tự nhiên để hỗ trợ kiểm soát một số triệu chứng của bệnh và hạn chế tình trạng lạm dụng thuốc trong thời gian dài. Một số loại thực phẩm có tác dụng kháng viêm tự nhiên, bao gồm:
- Hành tây: Hành tây chứa nhiều chất chống oxy hóa, trong đó phải kể đến quercetin. Quercetin có tác dụng chống viêm và giảm nhẹ cơn đau do đau dây thần kinh tọa gây ra. Bên cạnh đó, hành tây cũng chứa nhiều vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể.
- Dứa (thơm): Enzyme bromelain trong quả dứa được chứng minh có tác dụng giảm viêm hiệu quả. Vì vậy, bệnh nhân bị đau dây thần kinh tọa có thể bổ sung loại quả này vào chế độ ăn để giảm nhẹ các triệu chứng của bệnh. Ngoài ra, các chất chống oxy hóa và axit amin trong quả dứa còn giúp đẩy nhanh quá trình hồi phục và tổn thương ở các mô trong cơ thể.
- Nho, dâu tây: Nho, dâu tây chứa hàm lượng chất chống oxy hóa dồi dào – đặc biệt là anthocyanin. Anthocynin có tác dụng kháng viêm mạnh, tiêu trừ gốc tự do và giảm mức độ đau nhức đáng kể. Bên cạnh đó, các loại trái cây này còn cung cấp cho cơ thể rất nhiều vitamin, khoáng chất và chất xơ.
Bệnh nhân bị đau thần kinh tọa nên kiêng ăn gì?
Bên cạnh việc bổ sung các loại thực phẩm lành mạnh, bệnh nhân cũng cần hạn chế một số loại thức uống và thực phẩm ảnh hưởng đến tiến độ hồi phục. Thực tế cho thấy, chế độ ăn bừa bãi có thể làm tăng mức độ cơn đau, kích thích phản ứng viêm và khiến tổn thương ở dây thần kinh tọa chậm lành hơn so với bình thường.
Do đó trong quá trình điều trị, bệnh nhân nên hạn chế một số loại thực phẩm và thức uống sau:
1. Hạn chế sử dụng muối
Muối là loại gia vị quen thuộc có mặt trong hầu hết các món ăn. Tuy nhiên, ăn quá nhiều muối có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe – đặc biệt là có thể làm bùng phát cơn đau do hội chứng đau dây thần kinh tọa. Nguyên nhân là do muối tăng thể tích nước trong cơ thể, dẫn đến tăng mức độ chèn ép lên dây thần kinh và ảnh hưởng đến khả năng tuần hoàn máu.
Bên cạnh đó, ăn quá nhiều muối còn làm tăng lượng canxi đào thải qua nước tiểu. Tình trạng này khiến cho xương khớp có đủ khoáng chất để tái tạo, hồi phục và dễ gặp phải các vấn đề mãn tính. Vì vậy trong thời gian điều trị, bệnh nhân nên hạn chế thói quen ăn mặn và chỉ nên sử dụng một lượng muối vừa phải để cân bằng điện giải, ổn định huyết áp.
2. Giảm các loại thực phẩm giàu đạm
Thực phẩm giàu đạm giúp cải thiện kích thước và sức mạnh khối cơ. Tuy nhiên khi đang điều trị các bệnh lý liên quan đến cơ xương khớp và thần kinh, bệnh nhân nên hạn chế nhóm thực phẩm này trong bữa ăn hàng ngày.
Bổ sung thực phẩm giàu đạm quá thường xuyên có thể làm tăng cholesterol, từ đó ảnh hưởng đến quá trình tuần hoàn máu và gây gián đoạn tốc độ phục hồi, tái tạo tổn thương ở dây thần kinh tọa. Hơn nữa, ăn quá nhiều thực phẩm giàu đạm còn làm tăng nồng độ axit uric trong máu, kích thích phản ứng viêm đỏ và đau nhức ở thắt lưng.
Ngoài các loại thực phẩm chứa nhiều đạm như thịt bò, thịt dê, bệnh nhân cũng nên hạn chế các loại hải sản – trừ cá. Bởi đa số hải sản đều tích lũy một lượng nhỏ thủy ngân. Vì vậy nếu bổ sung quá thường xuyên, thủy ngân có thể phá hủy sụn khớp, gây tổn thương dây thần kinh và khiến cơn đau bùng phát dữ dội.
3. Thực phẩm chứa nhiều chất béo
Thực phẩm chứa nhiều chất béo vốn dĩ không tốt cho sức khỏe – nhất là khi đang mắc các bệnh lý về thần kinh ngoại biên. Nhóm thực phẩm này có thể khiến cân nặng tăng lên đột ngột và làm tăng mức độ chèn ép lên rễ thần kinh. Bên cạnh đó, chất béo bão hòa còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý như xơ vữa động mạch, cao huyết áp và tiểu đường.
Bổ sung thực phẩm chứa nhiều chất béo thường xuyên còn đẩy nhanh tốc độ lão hóa, dẫn đến giảm tốc độ phục hồi tổn thương ở dây thần kinh hông to và tác động gián tiếp đến quá trình điều trị. Thay vì sử dụng các món ăn chứa nhiều chất béo bão hòa (thức ăn nhanh, mỡ động vật,…), bạn có thể thay thế bằng thực phẩm chứa chất béo không bão hòa như dầu ô liu, dầu dừa, các loại hạt, quả bơ, cá béo.
4. Tránh xa thực phẩm chế biến sẵn
Các loại thực phẩm chế biến sẵn như xúc xích, đồ hộp, thịt xông khói,… đều không tốt cho sức khỏe. Các món ăn này chứa nhiều muối, chất béo, gia vị và chất bảo quản. Dùng các loại thực phẩm chế biến sẵn thường xuyên có thể kích thích phản ứng viêm đau và làm nghiêm trọng các triệu chứng của bệnh đau dây thần kinh tọa.
Bên cạnh đó, các loại thực phẩm này cung cấp hàm lượng dinh dưỡng thấp nhưng chứa nhiều chất béo và dễ gây tăng cân. Đồng thời đẩy nhanh tốc độ lão hóa, tăng nguy cơ mắc các vấn đề về tiêu hóa, tim mạch và xương khớp.
5. Rượu bia và đồ uống chứa cồn
Rượu bia và đồ uống chứa cồn luôn nằm trong nhóm các loại thực phẩm, thức uống cần kiêng cử. Nguyên nhân là do ethanol (cồn) trong các loại thức uống này có thể kích thích phản ứng viêm và gây đau nhức dữ dội. Hơn nữa, đồ uống chứa cồn tác động không nhỏ đến quá trình tuần hoàn máu và làm giảm khả năng chuyển hóa dinh dưỡng ở cột sống thắt lưng.
Sử dụng đồ uống chứa cồn thường xuyên còn làm tăng tốc độ lão hóa, tích lũy axit uric và đẩy nhanh quá trình phá hủy mô sụn. Thực tế cũng cho thấy, người nghiện rượu bia không chỉ phải đối mặt với các bệnh về đường tiêu hóa mà còn có nguy cơ bị hoại tử vô mạch chỏm xương đùi, gout, thoái hóa khớp,… cao hơn so với người bình thường.
Ngoài việc nắm bắt các loại thực phẩm nên ăn và kiêng cử, bệnh nhân cũng cần chú ý xây dựng thực đơn khoa học, đa dạng dinh dưỡng và cần ăn uống đủ bữa. Bên cạnh chế độ ăn uống, nên kết hợp với tập thể dục thường xuyên, sinh hoạt khoa học và thay đổi các thói quen xấu để kiểm soát bệnh hoàn toàn.
Trên đây là những thông tin giải đáp “Đau thần kinh tọa nên ăn gì, kiêng gì?”. Hy vọng qua những chia sẻ trên, bệnh nhân có thể thiết lập thực đơn ăn uống phù hợp với tình trạng sức khỏe. Trong trường hợp có các bệnh lý nội khoa như tiểu đường, viêm gan, cao huyết áp, bệnh nhân nên trao đổi với bác sĩ để được tư vấn cụ thể hơn.